زندگی مشترک، به گونه ای است که زن و شوهر به طور طبیعی در حالات و روحیات یکدیگر دقیق می شوند و به عیوب هم پی می برند. اما نباید این مسئله به بازگو کردن عیوب هم و سرزنش یکدیگر منجر شود. چراکه در این صورت، شادکامی از صحنه زندگی به بیرون رانده می شود و جوی آکنده از بدبینی و خصومت بر فضای زندگی حاکم می شود. مدارا و گذشت، ما را ملزم می کند که درمورد همسرمان به جای عیب جویی، عیب پوشی را برگزینیم و در مواردی، تغافل را سرلوحه مناسبات خود قرار دهیم. یعنی وانمود کنیم که از اشتباه طرف مقابل بی اطلاع هستیم.
اسلام به مسئله گذشت توجه خاص دارد و آن را از خصائل نیک انسانهای مومن می شمرد. سیره پیامبر اسلام (ص) و سایر معلمان بشریت نشان می دهد که آن بزرگواران با شیوه گذشت و مدارا، بسیاری را به آئین متعالی اسلام جذب کردند و زمینه هدایت انسانهای گمراه را فراهم آوردند. آموزه های اخلاقی اسلام، مدارا در اجتماع و محیط خانواده را توصیه می کند و همسران را به ایجاد فضایی آرام و به دور از تنش دعوت می کند. زن و یا شوهر با چشم پوشی از خطای همسر به نوعی شخصیت خویش را تکریم می کنند و رشد می دهند.
حضرت علی (ع ) در حدیثی می فرماید: "با چشم پوشی از مسائل کوچک، خود را بزرگ کنید و بر قدر و منزلت خویش بیفزائید."
آقای دکتر شرفی کارشناس علوم رفتاری دراین خصوص چنین می گوید:
باید توجه داشت که عدم گذشت و بازگویی مکرر اشتباه دیگران زمینه را برای اشتباهات بعدی هموار می کند و خطاهایی بعد از خطای اول به وقوع می پیوندد. زیرا نپذیرفتن عذرخواهی، فرد را از زندگی مایوس می کند. ساختن بنای استوار خانواده، نیاز شدیدی به گذشت و بزرگ منشی دارد. طولانی شدن قهر و ناسازگاری زن و شوهر به مصلحت هیچ کدام نیست. این امر بازگشت پذیری آنها را به زندگی گرم و متعادل، دشوار می کند. عدم گذشت، درواقع بی اعتمادی را به همسر نشان می دهد. درنتیجه چگونه انتظار دارید که خطای شما روزی توسط همسرتان بخشیده شود و مورد عفو قرار گیرید ؟
گاهی ما انسانها در مقایسه با دیگران، جنبه های مثبت خویش را بیش از آنچه واقعیت دارد، در نظر می گیریم و عیوب خود را کمتر از آنچه که هست، می بینیم. در نتیجه به جنبه های مثبت دیگران کمتر توجه می کنیم. این مسئله روابط اجتماعی و بخصوص روابط خانوادگی ما را مخدوش می کند.
امام علی (ع) در حدیثی می فرماید: "خوشا به حال کسی که توجه او به عیوب خویش، وی را از توجه به عیوب دیگران باز دارد ."
روان شناسان درخصوص آثار و فواید گذشت و مدارا در خانواده چنین می گویند: با چشم پوشی از خطای همسر، فرصتی فراهم می شود که وی به بهبود رفتار خود اقدام کند. زمانی که ضربات ویرانگر انتقاد و نکوهش بر وی فرود آید، هرگونه اراده و جرأت جبران کاهش می یابد. چشم پوشی از خطای کم اهمیت همسر، زمینه را برای تفاهم در خانواده فراهم می کند. اما نکته ای مهم در اینجا مطرح است و آن اینکه حد و مرز گذشت تا کجاست؟ گاهی مدارا و گذشت می تواند با آسیب هایی همراه باشد .