انتظار انضباط در دوره ‏ی نوجوانی بدون توجه به دوران کودکی، انتظار به جایی نیست؛ زیرا درخت را تا زمانی که نهال است می‏توان به دلخواه شکل داد، و اگر کودک، به بی‏ انضباطی عادت کند، تغییر رفتار، بسیار مشکل است.

امام حسن عسکری (ع) می‏فرمایند:

بازگرداندن عادت کرده [به کاری] از عادتش، چونان معجزه است.

آموزش انضباط به کودک زیر یک سال، غیر مستقیم انجام می‏شود. اگر مادر، نظم را در شیر دادن، خواباندن، بیدار کردن، و تر و خشک کردن نوزاد رعایت کند، در ضمیر ناخودآگاه او اثر خواهد گذاشت.

در سنین بالاتر از یک سال، آموزش به طور مستقیم (آموزش کلامی) و با القای غیر مستقیم، یعنی روش الگویی و ابزار هنری (داستان، شعر، نمایشنامه، فیلم، کارتون، خاطره، زیست ‏نامه، و...) انجام می‏شود (ر.ک: پرسش 35)

 

منبع: نسیم مهر، حسین دهنوی، جلد 1