نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.
جواب:
در خرید لباس براى فرزندتان دقت كنید. یكى از مهمترین علل مقاومت نوپاى شما در لباس پوشیدن، جنس و نوع و اندازه لباس است. معیارتان در خرید لباس براى نوپا، راحتى او باشد و نه پیروى از مد.
1. جنس لباس:
لباس مناسب براى فرزندتان از جهت جنس، لباسى است كه از الیاف طبیعى تهیه شده باشد؛ بنابراین، لباسهایى با درصد بالاى نخ طبیعى برایش بخرید. این گونه لباسها باعث مىشوند تا تنظیم دماى بدن كودك به راحتى صورت گیرد و خاطره تلخى از گرما یا سرما در ذهن او نقش نبندد.
بهتر است لباسهاى زیر كودك از جنس پنبهاى یا كتانى نرم باشد تا بدنش اذیت نشود. اگر از لباسهایى یا جنس مواد نایلونى و مصنوعى استفاده مىكنید، مراقب حساسیت بدن كودك به آنها باشید.
2. نوع لباس:
لباسهاى با دكمههاى زیاد، وقت بیشترى را مىگیرد و تحمل آن براى فرزند نوپا كه حاضر نیست لحظهاى بازىاش قطع شود، سخت است؛ پس لباسهایى با دكمههاى كمتر بخرید.
3. اندازه لباس:
در خرید لباس، به اندازه آن توجه كنید. لباس نوپاى شما (خود لباس، یقه آن و آستینها) باید گشاد باشد. لباسهاى تنگ به سختى به تن او مىروند و باعث آزارش مىشوند.
لباسهاى با یقههاى تنگ، جلو تنفس او را مىگیرند و وحشت ایجاد مىكنند. بهترین لباس براى كودك به ویژه در این سن آن است كه راحتتر پوشیده شود.
میزان لباس، زمان مناسب تعویض، و چگونگى تعویض لباس نیز در شكستن مقاومت او مؤثرند.
1. میزان لباس:
لباس زیاد باعث گرما و احساس خفگى در كودك مىشود و خاطره ناخوشایندى را از آن در ذهنش ایجاد مىكند.
2. زمان مناسب:
توجه داشته باشید كه فرزندتان براى تعویض لباس، حال خوشى داشته باشد. هنگام مشغول بودن به بازى یا خستگى و گرسنگى یا بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب، زمان مناسبى براى تعویض لباس نیست. ابتدا نیازهایش مانند شیر دادن یا تعویض پوشك را برآورید و بعد لباسش را عوض كنید.
3. چگونگى تعویض لباس:
الف. قبل از تعویض، لباسهاى لازم را كنار دست خود قرار دهید و دكمههایشان را باز كنید. هر قدر زمان تعویض كمتر باشد، مقاومتش نیز كمتر خواهد شد؛
ب. هنگام تعویض به دماى مناسب اتاق توجه داشته باشید؛ درصورت مشاهده نشانههاى مقاومت، تعویض لباس را چند لحظه به تأخیر بیندازید؛
د. اگر از دراز كشیدن خوشش نمىآید، لباس او را سرپا و ایستاده عوض كنید؛ ه. او را با اسباببازى جذابى سرگرم كنید و برایش شعر یا سرود كودكانه بخوانید؛
و. هنگامى كه لباس كثیف او را در مىآورید و قبل از پوشاندن لباس تمیز، او را نوازش كنید و ببوسید و صورتتان را به بدن او بمالید تا تعویض لباس برایش لذتبخش شود. بد نیست اجازه دهید خودش لباسهایش را یكى یكى به شما بدهد؛
ز. مراقب باشید كه اول لبه جلو لباس را تا چانه كودك پایین بكشید تا جلو صورت و تنفس او را نگیرد و دچار وحشت نشود. وقتى لباس را از روى سرش پایین مىكشید، به او «دالى» بگویید. تبدیل لباس پوشیدن به بازى برایش جذاب مىشود.
انگشتان دستتان را در آستین فرو كرده، با دست دیگر، مشت او را به داخل انگشتهایتان هدایت كنید و پس از گرفتن مشت كودك، لباس را بكشید (دست كودك را نكشید).
جواب:
مقاومت خردسالان در برابر لباس پوشیدن، بیشتر براى كسب استقلال است و ادامه نمىیابد. توجه داشته باشید كه هدف او حرص دادن شما و دشمنى نیست. درك این نكته به طور قطع در برخورد شما اثر خواهد داشت.
جهت آمادگى او براى لباس پوشیدن و شكستن مقاومتش، به نكتههاى ذیل توجه كنید:
1. حساسیت و واكنش زیاد نشان ندهید. با توجه به ویژگى جلب توجه در كودكان، ممكن است بخواهد با این مقاومت، جلب توجه كند؛
2. از زور و اهرم فشار (تنبیه و فریاد زدن) استفاده نكنید؛ مقاومتش بیشتر مىشود و مىخواهد انتقامجویى كند؛
3. از عصبانیت بپرهیزید؛ زیرا این حالت شما ممكن است براى او سرگرم كننده و جالب باشد و بكوشد بیشتر تحریكتان كند؛
4. از وعدههاى دروغین براى تسلیم كردن او بپرهیزید؛ اعتمادش در آینده از شما سلب خواهد شد؛
5. از تهدید كودك به دادن لباسش به همسالان یا برادر و خواهر و حتى عروسكهایش بپرهیزید؛ باعث نفرت یا تشدید حسادت او مىشود؛
6. به او استقلال دهید و بگذارید خودش لباسش را بپوشد. شما مىتوانید بر كارش نظارت و در صورت لزوم به او كمك كنید؛
7. مراقب جنس لباس كودك باشید. لباسهاى كركدار و پرزدار، پوست تن او را مىآزارد و گاهى علت مقاومت كودك همین است.
8. به شویندههاى لباسهاى خردسالتان توجه داشته باشید تا باعث تحریك پوست بدن او نشود.
جواب:
كودكان در این سن، به طور معمول به یك لباس علاقه نشان مىدهند و دوست دارند دائم همان را بپوشند؛ حتى اگر كثیف باشد. این رفتار دوام نمىیابد؛ پس با او مقابله نكرده، لباس مورد علاقهاش را بشویید.
براى این كه مشكل شما كمتر شود مىتوانید یك دست دیگر از همان لباس خاص را برایش بخرید.
گاهى كودكان، انتخابهاى درستى از جهت هماهنگى رنگها در لباسها (پیراهن و شلوار یا بلوز و دامن) ندارند كه مىتوانید با قرار دادن لباسهایى با رنگهاى متناسب با هم در قسمتهاى مستقل كمد، این مشكل را كمتر كنید.
لباسهاى مناسب مهمانى و لباسهاى خانه و لباسهاى بازى او را در قسمتهاى جداگانه قرار دهید.
در صورت اصرار فرزندتان به پوشیدن لباسهایى با تركیبى خاص از رنگهاى ناهمگون، حساسیت فراوان نشان ندهید و نگران داورى دیگران هم نباشید. دیگران متوجه مىشوند كه این انتخاب، سلیقه فرزندتان است و اگر متوجه نشدند مىتوانید غیر مستقیم آنها را آگاه كنید.
درباره لباس پوشیدن، قوانینى وضع كنید و در محدودهاى مشخص به او آزادى بدهید؛ براى مثال مىتواند از بین چند لباس نو، هر یك را كه مىخواهد، انتخاب كند.
جواب:
سن مناسب براى لباس پوشیدن كودكان، حدود 3 سالگى است.
براى آمادگى، از نوپایى آغاز كنید و اجازه دهید خودش تلاش كند؛ البته مراقب باشید كه كلافه و در نتیجه عصبانى نشود.
از همان نوپایى، اسم لباسها را به او بگویید تا در 3 سالگى كار راحتتر شود.
توجه به نكات ذیل، او را در لباس پوشیدن، مستقل مىكند:
1. كودك براى لباس پوشیدن به زمان زیادى نیاز دارد. در تنظیم برنامهها این وقت را در نظر بگیرید تا از كندى او عصبانى نشوید و دستپاچهاش نكنید؛
2. لباسهاى او را به ترتیبى كه باید بپوشد، بچینید و آنها را در یك جا قرار دهید تا منتظر نماند؛
3. تا مدتى در حد نیاز و در صورت تمایل خودش به او كمك كنید؛
4. در خرید لباس براى فرزندتان دقت كنید:
الف. شلوار یا دامن با كمر كشباف مناسب هستند؛ ب. شلوار زیبدار براى پسران زیر 7 سال مناسب نیستند؛ چون ممكن است هنگام بالا كشیدن زیب، بدنشان آسیب ببیند؛ ج. لباسها باید داراى دكمهها یا بندهاى چسبى بزرگ باشند؛
5. به كودك بیاموزید كه دكمهها را از پایین به بالا ببندد؛
6. بهتر است هنگام لباس پوشیدن، تلویزیون خاموش باشد تا تمركز داشته باشد؛
7. از تحسین و تشویق او غافل نشوید.
_________________________
منبع:
نسیم مهر جلد 3، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی