مقدمه

از نظر دینی وجود فساد در ابعاد مختلف از جمله فساد جنسی، در جامعه پذیرفته نیست و دین برای مقابله با فساد جنسی ازدواج را در ابعاد مختلف آن مطرح کرده است؛ ولی در وضعیت كنونی جامعه ما از طرفی، اسباب تحریك و فساد جنسی رو به گسترش و فزونی است و از سوی دیگر، ازدواج دینی در حد قابل قبولی حمایت نمی‌شود.

مهم‌ترین عامل این نابسامانی، دوگانگی فرهنگی حاكم بر جامعه است كه از طرفی، بنابر دستورات دینی هرگونه ارتباط خارج از چارچوب را رد می‌كند و از طرف دیگر، ازدواج را در بخشی از دستورات دینی با پیرایه‌های غلط می‌پذیرد؛ یعنی تنها در قالب تك همسری آن هم با تأخیر چند ساله از بلوغ جنسی با صرف خرجهای فراوان و كمرشكن صورت می‌گیرد كه نتیجه‌اش، بن بست در انجام راه حلال است؛ زیرا راه قابل انجامی برای نوجوانان تا اوائل جوانی و جوانان بدون پشتوانه مالی و متأهلان نیازمند به همسر دیگر و زنان بیوه نیازمند به ازدواج مجدد وجود ندارد، و در مورد جوانان نیز با دشواری فراوان رو به رو است. بنابراین، بدیهی است كه پایان راه به گسترش راههای حرام ختم خواهد شد.

در همین راستا، معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم پس از انجام تحقیقات و مطالعات لازم، به تدوین طرحی با عنوان «طرح جامع ساماندهی ازدواج» مبادرت ورزیده است كه در آن، پس از ترسیم وضعیت موجود، ازدواج در بخشهای مختلف، آسیب‌شناسی گردیده و سپس در جهت رسیدن به هدف كلان طرح كه همانا ایجاد امنیت و آرامش جنسی در جامعه است، اهدافی از جمله ساماندهی ازدواج جوانان و احیاء ازدواج دینی اعم از ازدواج ابتدایی، مجدد و موقت در نظر گرفته شده و محورهای فرهنگی، اقتصادی و قانونی با راهكارهای متناسب این محورها و حتی تشكیل ستادی كه در جهت اجرایی كردن طرح، ایفاء نقش می‌كند، لحاظ گردیده و در پایان، سیاستهای كلی آورده شده است.

البته در این طرح اهتمام بیشتری به بعد فرهنگی مبذول گردیده؛ زیرا اعتقاد بر این است كه برای حل معضلات و مشكلات جامعه در خصوص ترویج و تشویق به ازدواجهای دینی در جهت مقابله با فساد جنسی، بیش از هر چیز باید در بخش فرهنگی جامعه اصلاحاتی پدید آید و از آنجا كه مبلغان محترم در جهت تحكیم اعتقادات و فرهنگ دینی مردم نقش مهمی را ایفا می‌كنند، این طرح جهت مطالعه و اجراء بخشهائی از آن که در محل تبلیغ امکان پذیر است، همچنین اظهار نظر ارائه می‌گردد. امیدواریم با استفاده از نظرات شما عزیزان بتوانیم گامهای بلندی در جهت اصلاح امور فرهنگی برداریم.

یادآوری این مطلب لازم به نظر می‌رسد كه انگیزه ما از ارائه طرح، روشنگری و تلاش جهت تبیین ابعاد مختلف دستورات دین در زمینه ازدواج می‌باشد تا در جهت فرهنگ‌سازی در بین عموم مردم گامی برداشته شود. چنانچه خوانندگان محترم در هر بخش از این طرح نیاز به توضیح بیشتری داشته باشند، می‌توانند با ما تماس بگیرند.

شماره تلفنها: 2916668،

داخلی: 314 - 6 و 2935923

فاکس: 2914466

پست الکترنیک:

Moballeghan@hawzah. net

ترسیم وضعیت موجود

وضعیت كنونی جامعه را در امور جنسی می‌توان به طور خلاصه در چند بند مورد بازبینی قرار داد:

1. اسباب تحریك جنسی وارتكاب فعل حرام رو به گسترش می‌باشد و از جانب حكومت اقدام مؤثری صورت نگرفته است.

2. نیازهای جنسی ارضاء نشده در تمام اقشار جامعه، اعم از مجرد و متأهل، و پیر و جوان به راحتی مشهود است كه فراگیری چشم‌چرانی مؤید این عمومیت است.

3. عدم ارضاء جنسی از راه حلال عامل بسیاری از نارضایتیها نسبت به حكومت گردیده است.

4. تأثیر فشارهای جنسی در ارتكاب قتلها، بزه‌ها، ابتلاء به اعتیاد، ناهنجاریهای رفتاری، بدحجابی و... قابل انكار نیست.

5. بسیاری از سفرها به خارج كشور در قالب تحصیل، تجارت، ورزش، سیاحت، ساخت فیلم و... با انگیزه جنسی صورت می‌گیرد كه علاوه بر خسارت فراوان معنوی، ضرر مهم اقتصادی نیز در بر دارد.

6. مشغولیت فكری به خاطر امور جنسی، موجب افت تحصیلی و علمی در سازمانهای آموزشی گردیده است.

7. بازار فحشاء رو به گسترش و سن فاحشه‌ها رو به پایین آمدن است؛ به گونه‌ای كه افراد مجرد و گاهی متأهلین را آلوده كرده است.

8. عده زیادی از جوانان و نوجوانان ما گرفتار روابط حرام شده و عده‌ای هم كه خود را نگاه می‌دارند، در رنج، ناراحتی، افسردگی و... به سر می‌برند و در میان برخی، دین‌گریزی و یا تلخ‌كامی نسبت به دین به وجود آمده است.

آسیب‌شناسی ازدواج

اموری را كه به عنوان آسیب و مانع بر سر راه ازدواج است، می‌توان به شرح ذیل مطرح كرد.

الف. آسیبها در بخش جوانان و نوجوانان

1. در بسیاری از جوانان انگیزه اقدام به ازدواج از بین رفته و ترس از ازدواج به خاطر احتمال شكست (كه گاهی به معنی تجرد تا آخر عمر است) تقویت شده است و این امر در مشاوره‌ها تشدید می‌شود.

2. به دلیل هرز‌گی برخی از پسران و از میان رفتن پرده‌های حیاء در میان برخی از دختران، تنوع‌طلبی جنسی یا انحرافات اخلاقی، جایگزین ازدواج گردیده است كه نتیجه آن، شكل گرفتن زندگیهای مجردی تا آخر عمر و یا در صورت ازدواج، موجب تزلزل خانواده و ادامه انحرافات اخلاقی شده است.

3. سن ازدواج بالا رفته و این خود در تضعیف انگیزه ازدواج و عیب‌گیر شدن جوانان در انتخاب همسر تأثیر بسزایی داشته است.

4. تبلیغات در صداوسیما و فیلمها نیز بعضاً مخالف روش ازدواج دینی است، مانند: تأكید و اصرار بر استقلال جوانان در ازدواج و یا نمایش دادن رابطه و عشقهای آتشین قبل از ازدواج.

5. اشتغال دختران نیز رو به فزونی گذاشته است كه هم انگیزه آنان را به خاطر استقلال اقتصادی برای ازدواج كم می‌كند و هم به خاطر كمبود شغل، مانع اشتغال و در نتیجه، مانع ازدواج مردان می‌شود.

6. اقشار تحصیل‌كرده و مورد احترام جامعه نیز از تأخیر ازدواج دفاع می‌كنند.

7. بر سر راه ازدواج جوانان مشكلات اقتصادی و قانونی وجود دارد كه امكان حل كامل آن در كوتاه مدت وجود ندارد.

8. در خصوص نوجوانان، تا اوائل جوانی هیچ‌كس حتی خودشان هم صلاحیتشان را برای ازدواج قبول ندارند كه نتیجه آن در بعضی موارد، تلقی تقصیر دین در منع از رابطه دختر و پسر بوده است.

ب. آسیبهای موجود در عموم مردم

1. از نظر عامه مردم سن صلاحیت برای ازدواج در حال بالا رفتن است و الگوی مناسبی برای زمان خاص، ارائه و تبلیغ نشده است.

2. فرهنگ عامه، عدم اقدام به موقع خانواده‌ها برای ازدواج فرزندانشان را چندان عیب نمی‌شمارد و آن را از خانواده‌ها طلب نمی‌كند.

3. در فرهنگ عامه مردم، تجرد عیب شمرده نمی‌شود.

ج. آسیبها در بخش خانواده

1. طرز تفكر غالب خانواده‌ها این است كه ازدواج فرزندان خود را حتی به اندازه تحصیل به موقع و سربازی آنان، ضروری نمی‌دانند و نظر دین درباره وجوب ازدواج به خاطر جلوگیری از ابتلاء به حرام را یا نمی‌دانند و یا انگیزه لازم برای اقدام در این جهت را ندارند و به جای آن، شغل و مسكن مناسب و خرجهای سنگین را برای ازدواج لازم می‌پندارند.

2. پایداری خانواده‌ها به خاطر عدم رعایت دستورات دینی مورد تهدید قرار گرفته است، مانند: رابطه قبل از ازدواج پسر و دختر یا حاكم شدن روابط قانونی به جای روابط اخلاقی به بهانه دفاع از حقوق زنان كه نتیجه آن، تبدیل شدن محیط شیرین اخلاقی به محیط خشك قانونی است.

د. آسیبهای ازدواج مجدد و موقت

1. در خصوص مردان متأهل، اعتقاد راسخ زنان جامعه بر لزوم تك همسری است كه به غالب مردان نیز سرایت كرده و آنها را نیز از مخالفان تبعی چند همسری قرار داده است و نتیجه آن، بی‌همسر ماندن میلیونها بیوه در سراسر كشور و رونق پیدا كردن بازار فحشا با مردان متأهل است.

2. جو حاكم سبب پدید آمدن ریاكاری جنسی شده؛ یعنی افراد در عین حال كه نیازمند هستند، اظهار بی‌نیازی می‌كنند و جرئت اظهار نیاز ندارند.

3. قوانینی در كشور وجود دارد كه با رواج چند همسری و ازدواج موقت منافات دارد، مانند: شروط ضمن عقد، شرط رضایت همسر اول، منع مسافرخانه‌ها از پذیرش زوجین موقت، و....

هدف كلان: ایجاد امنیت و آرامش جنسی در جامعه

تحلیل وضعیت كنونی و آسیب‌شناسی ازدواج نشان می‌دهد كه عمده مشكل در جهت ساماندهی جنسی جامعه از راه ازدواج، موانع فرهنگی است و در این جهت باید اهتمام بیشتری مبذول داشت. البته موانع قانونی و اقتصادی نیز بر سر راه ازدواج آسان وجود دارد كه لازم است آنها هم مورد توجه قرار گیرد.

با عنایت به مراتب فوق، ضروری است نظام اسلامی ما برای رفع معضل جنسی و مشكلات تبعی آن و ایجاد امنیت و آرامش جنسی در جامعه به راه حلی اساسی و جامع در چارچوب دستورات دین مبین اسلام بپردازد.

اهداف

1. ساماندهی ازدواج جوانان؛

2. احیاء ازدواج دینی اعم از نوجوانی، مجدد و موقت؛

هدف اول: ساماندهی ازدواج جوانان

برای حل معضل ازدواج جوانان باید از سویی حكومت، عزم لازم را بر حل این معضل داشته باشد و از سوی دیگر، حركتی مردمی تحقق پذیرد تا این مشكل حل شود. برای ایجاد حركت در مردم نیز اراده دولت و تبلیغات رسانه‌ها، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از این رو اهتمام حكومت جایگاهی منحصر به فرد می‌یابد.

دولت باید تشكیلاتی منسجم به وجود آورد تا با برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگ کردن قوای سه گانه و ارگانهای دولتی، زمینه پرداختن به این مهم به صورتی قانونمند فراهم آید و با تبلیغات مؤثر رسانه‌ای زمینه مشاركت و ایجاد جنب و جوش در بین مردم حاصل گردد.

این تشكیلات كه به نام ستاد ازدواج شكل می‌گیرد، كلیه اقدامات ممكن در ابعاد فرهنگی، قانونی، اقتصادی و... را با استفاده از كلیه پتانسیلهای آماده شده مردمی و دولتی، جهت‌دهی و مدیریت می‌کند. چنانچه این حركت محقق شود و حمایت مقام معظم رهبری را در پی داشته باشد، موجبات خوش‌بینی به نظام و حكومت اسلامی را فراهم می‌آورد. ان شاءالله!

محورهای فعالیت

برای دست یابی به هدف مذكور، پرداختن به سه محور اساسی ضروری می‌باشد:

1. فرهنگی: اصلاح بینش عامه مردم نسبت به ازدواج؛

2. اقتصادی: ایجاد سهولت در امور اقتصادی مربوط به ازدواج؛

3. قانونی: تدوین و پیگیری جهت تصویب قوانین مربوط به حمایت از ازدواج و رفع موانع قانونی.

راهكارها

راهكارهای محور اول

جهت آماده سازی و ایجاد فرهنگ ازدواج آسان كه شامل مراحل قبل، شروع و ادامه زندگی منطبق با موازین و سفارشات دینی است، اقدامات ذیل باید تحقق یابد.

الف. فعال سازی خانواده‌ها در امر ازدواج از طرق ذیل:

1. القاء ضرورت اقدام برای ازدواج فرزندان در خانواده‌ها با استفاده از آموزه‌های دینی؛

2. بیان انحرافات اخلاقی، واكنشهای منفی روانی، و... كه به سبب تعلل در امر ازدواج فرزندان پدید می‌آید؛

3. توجیه خانواده‌ها در خصوص حكم وجوب اقدام جهت ازدواج فرزندان، در صورت ابتلاء آنان به حرام؛

4. جرئت دادن به خانواده‌ها در خصوص اقدام برای ازدواج فرزندان و كاهش ترسهای موهوم. همچنین تأكید بر وعده الهی مبنی بر] اِن یكُونُوا فُقَراءَ یغنِهِمُ اللهُ مِن فَضلِهِ [؛ 1 «اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می‌کند..»

5. القاء فرهنگ برنامه‌ریزی خانواده‌ها جهت فراهم آوردن مقدمات ازدواج از طفولیت؛

6. الگودهی در زمینه مسائل اقتصادی ازدواج، همانند: لزوم سادگی مراسمات و نحوه آن، خریدها، زندگی در جوار اولیا‌ء یكی از زوجین، و تأمین مخارج زوجین در ابتدای زندگی توسط اولیاء؛

7. تلاش در تغییر دید خانواده‌ها ـ که سعی در امتیازگیری از طرف مقابل دارند ـ به یكجا كردن امتیازها به نفع دختر و پسر؛

ب. كار فرهنگی جهت آماده‌سازی جامعه در امر ازدواج از راه‌های ذیل:

1. حركت در جهت تصحیح باورهایی كه در امر ازدواج مانع ایجاد می‌كند، مانند: مقدم داشتن شغل و مسكن بر ازدواج؛

2. تبیین مسائل ازدواج آسان دینی و ترغیب نسبت به آن؛

3. ترغیب صالحان جامعه به وساطت برای ازدواج؛

4. جا انداختن برتری ازدواج بر خود نگهداری درجامعه؛

5. كار فرهنگی در جهت مذموم شمرده شدن تجرد در سطح جامعه؛ همان گونه كه پیامبر اكرم صلّی الله علیه و آله تجرد را مذمت كردند؛

6. ایجاد فرهنگ مراجعه خانواده‌ها و افراد جهت همسریابی به بنیادهای ازدواج و مراكز همسرگزینی؛

7. سعی در ایجاد مطالبه مردمی از اولیاء، نسبت به اهمیت دادن به ازدواج فرزندان در حد امری مثل بیماری آنان؛

8. كار فرهنگی در باره ازدواج دوباره مجردانی كه سابقه ازدواج دارند؛

9. اطلاع‌رسانی عمومی درباره ازدواجهای آسان و تحلیل و بررسی در خصوص آنها؛

10. ترویج فرهنگ ساخت منازل مسكونی با قابلیت اسكان بیش از یك خانواده؛

11. تبلیغ دیدگاه دینی در خصوص ارجحیت بیرون نیامدن زن از خانه در غیر ضرورت؛

12. نقد افكار عامه مردم و تحصیل‌كرده‌ها، در زمینه لزوم بلوغهای چندگانه (جنسی، فكری، روانی، اجتماعی و...) برای ازدواج و بیان نظر دین در این خصوص؛

13. تبیین دوگانگی فرهنگی (رواج فرهنگ غربی در باره سن ازدواج و فرهنگ دینی در ممانعت از امیال جنسی و خود نگهداری) در جهت تهمت‌زدایی از دین؛

14. ترغیب شخصیتهای دینی، دولتی، علمی، بزرگان فامیل و ثروتمندان جهت برگزاری ازدواج آسان برای فرزندانشان؛

15. پرداختن به مشكلات و پیامدهای ازدواج دیرهنگام در جهت ترغیب به ازدواج، از قبیل: كم شدن انعطاف‌پذیری به علت ایجاد ثبات در صفات و شخصیت، كم‌حوصلگی، پرخاشگری، ایجاد مشكلات برای فرزندان آتی به علت عدم نشاط والدین، ورود به زندگی مشترك با افسردگی، ناتوانی جنسی بعد از ازدواج به خاطر انحرافات جنسی قبل از آن، پدید آمدن عقده‌ها، بزه‌كاریهای جنسی، خودارضایی، از دست دادن طراوت، زیبایی و شور جوانی، احساس ناراحتی و افزایش نگرانی از حالت بلاتكلیفی، تصمیم به عدم ازدواج، احساس سربار خانواده پدری بودن، خطرساز بودن بچه‌های بزرگ ازدواج نكرده در خانواده و...؛

16. بررسی موانع و عوامل تأخیر ازدواج و راهكارهای مربوط به هر كدام، از قبیل: عدم شناخت صحیح و همه جانبه از ازدواج، راهیابی و دست رسی به بازار آزاد جنسی، ترس بعضی دختران نسبت به عدم اجازه شوهر برای كار كردن آنان، بدبینی نسبت به عفاف دختران به خاطر وجود روابط آزاد، برخی سنتهای غلط در ازدواج (مثلاً تأخیر ازدواج به خاطر فوت اعضای خانواده یا اینکه تا وقتی بزرگ‌تر شوهر و یا زن نگرفته، كوچك‌تر حق ازدواج ندارد) ، وجود روابط عاطفی شدید در بعضی از خانواده‌ها، كاهش فرهنگ ساده‌زیستی و قناعت، و...؛

17. ایجاد هفته ازدواج آسان در راستای تجدید شور و شوق مردمی؛

18. ارائه الگوی دینی برای نحوه ایجاد شادمانی حلال و انجام مراسم عروسی بر اساس موازین اسلام.

ج. كار فرهنگی در مورد جوانان از طرق ذیل:

1. اصلاح بینش جوانان در خصوص موضوعات مربوط به ازدواج، مانند: اصل ازدواج، انتخاب همسر، مضرات انحرافات جنسی، و...؛

2. ترویج فرهنگ كار و تلاش و دوری از راحت‌طلبی و میل به كارهای پرزرق و برق؛

3. قرار دادن بیشترین سرمایه ترغیبی روی تازه جوانان؛

4. تعدیل نگرش هراس‌گونه جوانان در اقدام به ازدواج، به خاطر عدم موفقیت دیگران و توصیه بیش از حد به دقت در انتخاب؛

5. كار فرهنگی در جهت تعدیل توقعات بالای جوانان نسبت به شرائط همسر؛

6. لزوم انجام خواستگاری با اِشراف خانواده به لحاظ احتمال تزلزل در ازدواج در صورت داشتن رابطه بدون اطلاع اولیاء (به خاطر ایجاد بدبینی نسبت به عفت قبل از ازدواج همسر) و همچنین به لحاظ استفاده از تجارب ذی‌قیمت آنان؛

7. بررسی مقدار لازم شناخت دختر و پسر از یكدیگر؛

8. ارائه الگوی تحصیل بعد از ازدواج جهت رفع تنافی تحصیل و ازدواج؛

9. تعدیل توقع دختران در لزوم همسان و یا بالاتر بودن تحصیلات همسر آینده؛

10. تبیین احكام دینی در خصوص مسائل جنسی؛

11. القاء این مطلب كه دوری از اسباب تحریك جنسی بهترین راه آرامش قبل از ازدواج است؛

12. بررسی پیامدهای ارتباط آزاد دختر و پسر، مانند: تزلزل در ازدواج و بدبینی شوهر به طور مداوم (اگر منجر به ازدواج شود) و عدم قبول ازدواج با دختران بی‌پروا؛ چه اینکه بسیاری از پسران حتی با دختری كه دوست خودشان بوده، حاضر به ازدواج نیستند.

راهكارهای محور دوم (اقتصادی)

قبل از ورود به راهكارها، پیشنهاد می‌شود ریاست محترم جمهور به كلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها و دستگاهها ابلاغ کند كه به تناسب توانمندیهای سازمانی، پیشنهادات خود را برای كمك به امر ازدواج ارائه كنند. سپس ستاد ازدواج جهت ایجاد جایگاه قانونی برای مواردی كه نیاز به پیگیری دارد، اقدام كند. همچنین در این طرح مواردی به شرح ذیل پیشنهاد می‌شود كه توسط دولت و غیر آن جامه عمل می‌پوشد كه در بعضی موارد، ستاد ازدواج نقش ترغیب كننده را ایفاء می‌کند.

1. در مورد شغل

ـ ایجاد زمینه جهت اولویت به كارگیری تازه متأهلان در مشاغل مختلف؛

ـ زیاد كردن تفاوت حقوق متأهل و مجرد؛

ـ افزایش وامهای اشتغال به متأهلان تا دو برابر نسبت به مجردان؛

ـ اعطای كمك هزینه و وام با سررسید اقساط بعد از اشتغال؛

ـ ایجاد صنایع اشتغال‌زا توسط صاحبان سرمایه؛

ـ ایجاد اشتغال برای سربازان متأهل در محل خدمت، مانند: پذیرش پروژه‌های كاری از سوی دستگاههای نظامی؛

ـ ایجاد یا تقویت مؤسسات كاریابی دولتی و خصوصی.

2. در مورد مسكن

پروژه ساخت زمان بندی شده مسكن در قالب خوابگاه‌های متأهلی و مجتمعهای آپارتمانی تك اتاقی استیجاری و ملكی توسط دولت با در اختیار دادن زمین و دیگر كمكهای ممكن و با یاری از مردم به واسطه كمكهای نقدی، كاری و جنسی (وسائل مورد نیاز ساختمان‌سازی) و ثبت نام از متأهلان با پیش پرداخت نازل و وام دولتی درازمدت پس از استقرار در منزل؛

ـ كمك به تأمین مسكن كاركنان تازه متأهل مراكز دولتی توسط آن مراكز در طی زمانی مشخص، همانند: خانه‌های سازمانی و ساخت مسكن برای آنان و...؛

ـ فراهم آمدن تسهیلات رایگان نسبت به تغییر كاربری ساختمان (موقت یا دائم) برای زندگی تازه متأهلان همراه خانواده؛

ـ كمك صاحبخانه‌ها به ازدواج جوانان با تخفیف زیاد در اجاره؛

ـ تقبل پرداخت اقساط وام مسكن تازه متأهلان از جانب خویشاوندان و یا خیرین؛

3. در مورد هزینه‌های ازدواج

ـ تقبل خرج برگزاری مراسم متوسط در تالار یا منزل توسط خیرین؛

ـ تقدیم هدایای نقدی قابل توجه توسط مدعوین به جای هدایای غیرنقدی كم اهمیت؛

ـ فروش قسطی با اقساط بلندمدت و سود كم لوازم خانگی توسط كارخانه‌ها و فروشندگان لوازم منزل؛

ـ اعطای بن جهیزیه توسط خیرین؛

ـ ممانعت اطرافیان از خرید هدیه توسط خانواده عروس و داماد برای آنان؛

ـ اعطای بن كالا و هدیه و وام متناسب با خرجهای ازدواج بعد از برقراری عقد، توسط دولت؛

ـ شروع زندگی در جوار خانواده یكی از زوجین و تأمین مخارج آنها تا زمان خودكفایی.

4. اموری كه حمایت از امر ازدواج محسوب می‌شود:

ـ ایجاد مؤسسات دولتی و مردمی برای حمایت اورژانسی اقتصادی قبل و بعد از ازدواج؛

ـ حمایت مالی از یك یا چند خانواده توسط فرد یا افراد خیر؛

ـ كاهش خرجهای تجملی و غیرلازم از ناحیه خانواده‌ها و فراهم كردن اسباب اقتصادی ازدواج فرزندانشان؛

ـ تخصیص قسمتی از درآمد به امر ازدواج جوانان، همانند: اجازه كسر كردن خودكار درصدی از حقوق ماهیانه به بانك از جانب حقوق بگیران، جهت واریز کردن به حساب ازدواج یا اجازه برداشت خودكار ماهیانه به بانك از جانب تجار و كسبه؛

ـ حمایت اقتصادی مراكز دولتی از ازدواج فرزندان كاركنان؛

ـ وقف اماكن و اموال و سود حاصل از تجارت جهت ازدواج جوانان؛

ـ اعطای وام كارگشا با اقساط طولانی توسط خیرین (اشخاص و نهادها) به شكل حساب مسدودی به جای كمكهای بلاعوض؛

ـ برگزاری برنامه‌های سودآور، مثل: نمایشگاه، مسابقه، و... به منظور كمك به ازدواج جوانان؛

ـ بانكها جهت بازكردن حساب ازدواج بعد از تولد بچه و پس انداز ماهیانه با هدف گرفتن تسهیلات در هنگام ازدواج برنامه ویژه‌ای طراحی كنند (البته لازم است حدود شرعی آن هم رعایت شود) ؛

ـ بیمه ازدواج فرزندان كارگران و كارمندان مثل بیمه بازنشستگی (دولت فرزندان كاركنان خود را بیمه ازدواج كند و حق آن را از حقوق كسر كند) ؛

ـ بیمه‌های خصوصی ازدواج ایجاد شود؛

ـ دادن الگوی زندگی تازه متأهلان همراه خانواده (منزل به گونه‌ای طراحی و ساخته شود كه امكان زندگی كنار خانواده پس از ازدواج باشد) ؛

ـ انجام فعالیتهای اقتصادی به نفع فرزندان، همانند سرمایه‌گذاری در بازار بورس به نام آنان؛

ـ فراگیری تدریجی مهارتهای شغلی مورد علاقه توسط نوجوان در كنار تحصیل.

راهكارهای محور سوم (قانونی)

كمكهای دولتی تاكنون پشتوانه قانونی نداشته است؛ لذا اقدامات لازم دولت در باره ازدواج باید به صورت قانون درآید و پیگیری اجرای آن به ستاد سپرده شود؛ به طوری كه ستاد به عنوان ارزیاب و ناظر بر كلیه ارگانهای عمل كننده اقدام كند و آنها ملزم به پاسخ گویی باشند.

مجموعه تلاشها، پیگیریها و پیشنهادهای قانونی ستاد به شرح زیر است:

1. اقدامات در مورد تحصیل

الف. دانشجویان

ـ مرخصی ازدواج؛

ـ پرداخت كمك هزینه توسط دانشگاه و بازپرداخت در طول دوران اشتغال؛

ـ امكان انتقال دانشجو به محل زندگی همسر و یا والدین.

ب. دانش‌آموزان

ـ اولویت متأهلین در كنكور و پذیرش دانشگاهها؛

ـ اصلاح قانونی مواردی كه با سهولت انجام ازدواج منافات دارد، مانند: اخراج دختران ازدواج كرده از مدارس.

2. اقدامات در مورد سربازان متأهل

ـ تخفیف با كم كردن ساعات خدمت و افزایش مرخصی؛

ـ مرخصی ازدواج؛

ـ گذراندن خدمت در محل زندگی؛

ـ پرداختن حقوق متناسب با خرجهای زندگی؛

ـ فراهم آوردن امكان اشتغال در دوران سربازی به وسیله ایجاد شغل در محل خدمت؛

ـ بخشودگی یك سال از خدمت سربازی متأهلان (این امر سبب می‌شود جوانان در سنین پایین به ازدواج رو آورده و به انحرافات جنسی مبتلا نشوند) .

3. اقدامات در مورد مسائل اقتصادی

ـ اقدام در مورد بند اول، دوم، سوم، چهارم و هفتم بخش اقدامات مربوط به شغل؛

ـ اقدام در مورد بند اول، پنجم، هفتم و دهم بخش اقدامات مربوط به حمایت ازدواج؛

ـ اقدام در مورد بند اول، دوم و سوم بخش اقدامات مربوط به مسكن؛

ـ اقدام در مورد بند دوم از قسمت «ج» مربوط به بخش تشكیل بازوی اقتصادی.

اقدامات اجرایی ستاد

مواردی كه در بخش اقتصادی ذكر شد، مربوط به ترغیب و وادار كردن نهادهای دولتی و مردم است كه توسط ستاد جهت استفاده و به كارگیری پتانسیلهای موجود انجام می‌گیرد و اقدامات اجرایی كه در این قسمت آمده، اموری است كه ستاد تحقق آن را مباشرتاً و بدون واسطه به عهده می‌گیرد.

1. تشكیل بازوی اقتصادی جهت:

الف. موارد پیش‌بینی نشده اورژانسی كه به خاطر خلأ قانونی یا نارسایی برنامه‌ریزی دستگاههای مسئول و یا... ایجاد می‌شود؛

ب. كمكهای ویژه به ازدواج و تشكیل زندگی افراد كم‌بضاعت؛

ج. جبران كمبودهای مالی احتمالی در طول زمان از راه:

ـ كمكهای مردمی به حساب ستاد ازدواج؛

ـ كمكهای دولتی، مثل: بودجه و تخصیص بخشی از مالیات اجناس و درصدی از سود كارخانجات؛

ـ كارهای اقتصادی سودآور، همانند: تأسیس فروشگاه، كارخانه و راه‌اندازی پروژه با انتشار اوراق مشاركت مردمی، گرفتن سود بعضی از كارخانجات دولتی، سرمایه‌گذاری كردن و استفاده از سود آن و گرفتن امتیاز واردات بعضی اقلام و....

2. تشكیل حساب ازدواج جهت واریز كمكهای مردمی؛

3. برقراری ارتباط خاص با افراد متمول و خیر جهت هرگونه كمك كلان به ازدواج؛

4. خبررسانی و گزارش‌دهی فعال به مردم در زمینه كمكهای آنان و محل مصرف آن و پیشرفت كار در جهت جلب اطمینان؛

5. گماردن بازرسان و ناظران مورد اعتماد جهت نظارت بر پیشرفت كارها؛

6. اطلاع رسانی در باره مراكزی كه به تازه متأهلان خدمات ارائه می‌كنند؛

7. مدیریت و راه‌اندازی ازدواجهای آسان و پشتیبانی از ازدواجهای انجام شده؛

8. خط دهی و هماهنگ‌سازی و كمك به افراد و نهادها و مراكزی كه بخواهند راه‌اندازی ازدواج آسان را مدیریت كنند؛

9. كمك در راستای امر همسریابی از راههای زیر:

ـ ایجاد واحد همسریابی؛

ـ هماهنگ‌سازی و خط‌دهی به بنیادهای ازدواج؛

ـ انجام همسریابی از راه اینترنت؛

ـ ایجاد مراكز رسمی همسریابی به همراه محلی جهت انجام صحبتهای مقدماتی در دانشگاهها (یا قراردادن شعبه‌ای از ستاد در دانشگاهها) ؛

ـ ترغیب نسبت به تأسیس مراكز همسریابی.

10. پرداختن به مشاوره قبل و بعد از ازدواج از راههای زیر:

ـ ایجاد واحدهای مشاوره؛

ـ نقد فرهنگی مشاوره‌های موجود كه در آن گاهی تأكید بر دقت، باعث منصرف شدن افراد از اصل ازدواج و یا عیب‌گیری شده است؛

ـ تدوین اصول مشاوره ازدواج بر اساس مبانی دینی؛

ـ مدیریت و هماهنگ‌سازی واحدهای مشاوره در موضوع ازدواج.

11. برقراری آموزش «ازدواج و خانواده» در جهت تحكیم خانواده؛

12. مدیریت و هماهنگ‌سازی آموزشهای موجود.

هدف دوم: احیاء ازدواج دینی اعم از نوجوانی، مجدد و موقت

برخورد دین با مسائل جنسی از دو جهت سلبی و ایجابی می‌باشد. راه سلبی، نگهداری جامعه از هرگونه تحریك شهوانی خارج از محدوده ازدواج است كه لازمه آن جمع‌آوری اسباب تحریك از سطح جامعه می‌باشد و راه ایجابی آن، زمینه‌سازی برای گسترش ازدواج در ابعاد مختلف است.

ازدواج دائم، آن هم در سن بالا، به تنهایی تمام خواسته‌ها و نیازهای جنسی افراد جامعه را تأمین نمی‌كند. از این رو، لازم است از راهكارهای دیگری كه در دین پیش‌بینی شده، استفاده كرد، مانند: احیاء ازدواج نوجوانی، موقت و مجدد.

محورهای فعالیت هدف دوم

1. ترویج ازدواج نوجوانی؛

2. ترویج تعدد زوجات؛

3. ترویج ازدواج موقت؛

4. رفع موانع احیاء ازدواج دینی؛

5. انجام اصلاحات قانونی در خصوص ازدواج دینی.

راهكارهای محور اول (ترویج ازدواج نوجوانی)

1. كار فرهنگی نسبت به نوجوانان در جهت برحذر داشتن آنها از روابط حرام و صلاحیت داشتن برای ازدواج و آگاهی پیدا كردن در خصوص حقی كه در این زمینه به عهده خانواده خود دارند.

2. كار فرهنگی در مورد والدین با استفاده از واقعیات موجود، روابط دختران و پسران و گسترش اسباب فساد اخلاقی و به دنبال آن احتمال ابتلاء به ایدز، نقد نظرات غربی در عدم صلاحیت نوجوانان برای ازدواج و تصویر شدت فشاری كه بر آنان به خاطر محرومیت از ازدواج وارد می‌شود (افسردگی و...) ؛

3. ترویج ازدواج نوجوانی در دوران دبیرستان از طریق ممكن جلوه دادن آن در فیلمها ولو در قالب طنز؛

4. ترویج ازدواج نوجوانی در دوران دبیرستان و ماندن هر یك از عروس و داماد در منزل پدر تا عروسی؛

5. ترغیب شخصیتها و افراد تأثیرگذار نسبت به انجام ازدواج فرزندانشان در نوجوانی و نشر اخبار مربوط به آن؛

6. اطلاع رسانی در مورد ازدواجهای نوجوانی سابق و اكنون در روستاها و شهرهای كوچك و تهیه گزارش و مصاحبه و نقد و بررسی.

راهكارهای محور دوم (ترویج تعدد زوجات)

1. تكیه تبلیغی برجمعیت میلیونی بیوه‌ها و لزوم خانواده‌دار شدن آنها؛

2. ترویج تعدد زوجات از راه نشان دادن زندگیهای چندهمسری موفق در فیلمهای تلویزیون بدون اظهارنظر و برخورد عادی در فیلم نسبت به این امر (چندهمسری) مانند قضیه تك همسری؛

3. استفاده از اهرم بیان واقعیات در مقابل مخالفان اصلی (زنان شوهردار) از جمله: كثرت زنان بیوه و دختران مازاد بر پسر؛

4. جرئت دادن به مردان متأهل نسبت به طرح تعدد زوجات در خانواده؛

5. ایجاد جمعیتهای دفاع از ازدواج زنان بیوه؛

6. توصیه نسبت به ترجیح چندهمسری با جلب رضایت همسر اول؛

7. اطلاع رسانی در مورد خانواده‌های دارای تعدد زوجات كه موفق بوده‌اند (در ایران و خارج) و پخش گزارش و مصاحبه خصوصی در سایت اینترنتی؛

1. الگودهی در مورد چندهمسری بر اساس زندگی زنها در كنار هم در یك منزل؛

2. ساخت فیلم در مورد تعدد زوجات موفق برگرفته از داستانهای واقعی و همچنین از مناطقی كه تعدد زوجات در آنجا مرسوم است.

راهكارهای محور سوم (ترویج ازدواج موقت)

باید طوری فعالیت شود كه كنار بازار حرام، بازار حلال برای همه نیازمندان جنسی باز شود؛ لذا لازم است از هرگونه امكان حلال در این جهت استفاده شود. عمده مشكل در باب ترویج ازدواج موقت، عدم تطبیق فرهنگ عامه با فرهنگ دینی در این زمینه است. اكثر راهكارهای در نظر گرفته شده در این قسمت، در جهت اصلاح بینش و فرهنگ عامه مردم نسبت به ازدواج موقت می‌باشد. همچنین مواردی به صورت اجرایی و قانونی در راستای تسهیل و رواج این امر نقش دارند كه در چند بند آورده می‌شود. بنابراین، راهكارها به دو قسمت فرهنگی و غیرفرهنگی تقسیم می‌شود.

الف. راهكارهای فرهنگی ازدواج موقت

1. از مشكلاتی كه بر سر راه رواج متعه هست، وجود تقاضای زیاد و عرضه كم است؛ یعنی زنان بیوه كمتر به متعه راضی می‌شوند. بنابراین، لازم است زنان بیوه از طرق مختلف (مانند: بیان واقعیتهای جامعه و پیامدهای عدم ارضاء جنسی از راه حلال، رد تصور عمومی نسبت به ناپاك بودن آنان كه متعه شده‌اند و...) به ازدواج موقت ترغیب شوند؛

2. سعی در جرئت دادن به نیازمندان، اعم از: دختران و پسران و مردان متأهل در اظهار نیاز و اقدام برای متعه؛

3. تبلیغ در مورد متعه دختران و پسران به عنوان راهكار اورژانسی برای آنان كه به حرام مبتلا می‌شوند یا در رنج و ناراحتی به سر می‌برند و انعكاس این مطلب در فیلمها؛

4. دفاع از متعه دختران و پسران و متأهلان با استفاده از اهرم بیان واقعیات موجود در روابط حرام؛

5. انجام پژوهش و آماده كردن مطالب در جواب شبهات مخالفان فكری متعه و جهت پیرایه‌سازی فرهنگ ازدواج موقت از خرافات و تحریفات؛

6. برقراری ارتباط با ارباب مطبوعات در جهت ترویج متعه به عنوان راهكار اورژانسی؛

7. شروع ترویج تدریجی متعه در فیلمهای تلویزیون از جایی كه مردم قبول دارند وتحت عناوینی كه می‌پذیرند؛ مثلاً متعه دوران نامزدی تحت عنوان صیغه محرمیت؛

8. به صورت فیلم درآوردن داستانهای واقعی در مورد متعه؛

9. ساختن فیلمهایی كه رواج متعه در بین مسلمانان اروپا را نمایش می‌دهد؛

10. پیشنهاد اجرای صیغه موقت بین كسانی كه مجردند و نقش زن و شوهر را در فیلمها بازی می‌كنند؛

11. اطلاع‌رسانی در مورد ازدواجهای موقت و پخش تجربیات موفق افرادی كه متعه كرده‌اند؛ خصوصاً در سایت اینترنت؛

12. باز كردن بحث متعه در دانشگاهها و رایزنی و ترویج و راه‌اندازی انجام متعه درآنجا و شروع كار از دانشگاههای پزشكی و هنر؛

13. ارائه رهنمود به مراكز مشاوره در زمینه توصیه به متعه در هنگام افتادن به حرام؛

14. كمك و خط دهی جهت تشكیل جمعیتهای حامی ازدواج موقت؛

15. تلاش در جهت راضی كردن افراد ذی‌نفوذ جامعه برای معامله كردن آبروی خود با خدا در جهت ترویج متعه؛

16. چاپ و پخش احكام متعه و ثواب آن؛

17. انتشار آیات و روایات مربوط به آثار سوء اعمال حرام در دنیا و آخرت، از نگاه حرام گرفته تا عمل شنیع زنا، و توصیه به تبدیل كردن رابطه حرام به حلال.

ب. راهكارهای غیرفرهنگی ازدواج موقت

1. ایجاد محضرهای مستقل جهت ثبت ازدواجهای موقت؛

2. ایجاد بنیادهای ازدواج دائم و موقت؛

3. ایجاد مركز متعه و صیغه زنان یائسه؛

4. ایجاد شبكه كامپیوتری سراسری جهت ثبت ازدواجهای موقت و جلوگیری از ازدواج در زمان عدّه؛

5. ایجاد اماكنی برای سكونت چند روزه كسانی كه برگه ازدواج موقت دارند؛

6. قانونی كردن اسكان دارندگان برگه ازدواج موقت در مسافرخانه‌ها و هتلها؛

7. اختیاری شدن ثبت متعه در شناسنامه.

راهكارهای محور چهارم (رفع موانع احیاء ازدواج دینی)

1. پرهیز از تبلیغ علیه ازدواج دینی (متعه، تعدد زوجات و ازدواج نوجوانی) در فیلمهای سینما و صداوسیما؛

2. جلوگیری از تكیه بر عشق پیش از ازدواج و نشان دادن روابط دختر و پسر در فیلمها؛

3. تبلیغ در باره اقدام خانواده‌ها برای خواستگاری و بررسی پیامدهای خواستگاری مستقل پسران یا دختران؛

4. حذف موارد اظهار عدم تمایل به ازدواج و تمایل به درس خواندن در فیلمها؛

5. مقابله با نظرات غیر دینی و وارداتی از غرب در مورد ازدواج؛

6. بررسی آثار مخرب فمنیسم در رسانه‌ها.

راهكارهای محور پنجم (انجام اصلاحات قانونی)

1. اصلاح قانونی مواردی كه با سهولت انجام ازدواج دینی منافات دارد، مانند: لزوم ارائه شناسنامه برای اسكان زوجین موقت در مسافرخانه‌ها، لزوم اخذ اجازه همسر اول جهت ازدواج مجدد، لزوم درج متعه در شناسنامه، و...؛

2. اصلاح نظام آموزشی و سربازی كشور در جهت سهولت ازدواج نوجوانی.

سیاستها

برای شروع به كار فرهنگی در امر احیاء و ترویج ازدواجهای دینی، ضروری است اموری را در نظر بگیریم كه درصد موفقیت در این راه را بالا ببرد. این امور به شرح ذیل می‌باشد:

الف. سیاستهای مربوط به كار فرهنگی در مورد ازدواج (اعم از ازدواج جوانی، نوجوانی، موقت و مجدد)

1. نباید ارزشهای دینی در مقابله با فرهنگ جامعه زیر سؤال برود؛

2. باید راهكارها كارآیی لازم را جهت تحقق اهداف طرح داشته باشد؛

3. ‌باید اقدامات به صورت مكرر و مستمر تا نیل به اهداف منظور ادامه یابد؛

4. با هر قشر از راه مناسب برخورد شود (عقلی، احساسی، تعبدی) ؛

5. قدمهای بعدی بر اساس بازخورد در برنامه‌ها انجام شود؛

6. جهت‌گیری كلی راهكارها باید در جهت تكثیر و سهولت انجام ازدواج و سخت شدن راههای حرام باشد.

ب. سیاستهای مربوط به كار فرهنگی در مورد ازدواج نوجوانی، موقت و مجدد

1. كار باید به دو صورت تلویحی و تصریحی انجام شود. فضای كار صریح، عمدتاً اینترنت است و در صورت امكان، شبكه تلویزیونی ماهواره‌ای خصوصی كه بسیاری از نیازمندان یا عده‌ای از مخالفان، طالب و مشتری آن هستند. همچنین كار صریح می‌تواند توسط نشریات و كتب خاصی صورت پذیرد؛

2. كار تلویحی و تدریجی كه در سطح كشور انجام می‌شود، باید از طریق رسانه‌های عمومی انجام شود، مانند: مطبوعات، صداوسیما و سینما. این كار باید در دو جهت عامه مردم و تحصیل‌كردگان تحقق یابد. برای عامه مردم باید عمدتاً از داستان، فیلم، و... استفاده كرد و برای تحصیل‌كرده‌ها از روشهای بحث و گفتگو، همایش، و... بهره گرفت؛

3. شروع برنامه هم می‌تواند به صورت آرام و تدریجی و به شكل فوق صورت گیرد و هم می‌تواند با ایجاد موج به وسیله یكی از شخصیتها یا گروههای مؤثر تحقق پذیرد؛

4. تكیه بر بیان واقعیات مربوط به عدم پاسخ گویی به نیازهای جنسی و ارائه راهكار دینی برای آن؛

5. سعی در ایجاد جریانهای حزبی ـ تشكیلاتی جهت مخالفت با فرهنگ خرافی موجود در جامعه در زمینه ازدواج، مانند: جمعیت دفاع از زنان بی‌همسر و...؛

6. سعی در تبدیل مخالفان تبعی (مردان) در چندهمسری، به موافق یا لااقل ساكت؛

7. نقد باورهای فرهنگی حاكم بر جامعه، اعم از: سنتها و افكار غیردینی وارداتی و بیان باورهای دینی در قبال آن؛

8. تكیه بیشتر بر روشهای احساسی تا مباحث عقیدتی برای عامه مردم به ویژه برای بانوان؛

9. تكیه بر روشهای منطقی و استدلالی در برابر قشرهای تحصیل‌كرده.

 

• پاورقــــــــــــــــــــی

 

1. نور/ 32.