نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.
جواب:
كودكان تا 8 سالگى، در استفاده از دستها وضعیت ثابتى ندارند. در 4 تا 5 ماهگى از هر دو دست و بیشتر دست چپ استفاده مىكنند. در 6 ماهگى هر دو دست را به كار مىگیرند. در 7 ماهگى از یك دست و به طور معمول دست راست، و در 8 ماهگى از هر دو دست استفاده مىكنند. در 9 ماهگى یك دست و به طور معمول دست چپ، و در 10 تا 11 ماهگى نیز یك دست و بیشتر دست راست را به كار مىگیرند.
كودكان در 1 سالگى میان به كارگیرى دست چپ یا راست سرگردان مىشوند.
در 13 تا 14 ماهگى از دست راست استفاده مىكنند و در 20 ماهگى باز بین دست چپ یا راست سرگردان مىمانند.
در 2 سالگى دست راست را به كار مىگیرند و در 5 / 2 تا 5 / 3 سالگى میان به كارگیرى چپ و راست سرگردان مىشوند.
كودكان در 4 تا 6 سالگى از دست راست استفاده مىكنند و مرحله آخر سرگردانى آنان در 7 سالگى است.
از 8 سالگى به بعد فقط از یك دست استفاده مىكنند. از هر 20 كودك، 19 نفر دست راست و 1 نفر دست چپ را به كار مىگیرند.
با این توضیحات، روشن مىشود كه فرزند 3 ساله شما هم اكنون در حالت سرگردانى میان دست چپ و راست است و در حال حاضر نمىتوان او را راست دست یا چپ دست دانست.
در هر صورت اگر فرزند شما چپ دست بشود، عیبی متوجه او نیست و باید به نكاتى در این باره توجه كنید.
جواب:
علت چپدستى فرزند شما احتمالا وراثت است. براساس بررسىها، اگر پدر و مادر، هر دو چپ دست باشند، دست كم نیمى از فرزندان آنها چپ دست خواهند شد.
مهمترین نكته این است كه باور كنید فرزندتان مشكلى ندارد و چپدستى او عیب نیست. اگر این مطلب را باور داشته باشید، برخورد مناسبى خواهید داشت. بهترین برخورد با چپدستى فرزند این است كه او را به استفاده از همان دست چپ تشویق كنید. با برخورد درست به او اطمینان دهید كه هیچ فرقى بین چپدستى و راستدستى وجود ندارد.
حتى براى بالا بردن اعتماد به نفس فرزندتان مىتوانید به او بگویید كه امتیاز او بر راست دستان این است كه مىتواند از هر دو دستش استفاده كند؛ اما راست دستان فقط از دست راست استفاده مىكنند؛ زیرا وسایل و تجهیزات، مناسب راست دستان ساخته شدهاند و برخلاف چپ دستان كه مجبورند گاهى از دست راست هم استفاده كنند، از دست چپشان استفاده نمىكنند.
بكوشید فرزندتان را در چپ دستى ورزیده سازید. شما باید طرز گرفتن مداد و كاغذ به شیوه چپ دستان را به او بیاموزید. او اكنون در سالهاى اول تحصیل است. اگر آموزشهاى لازم را ببیند، به راحتى مىتواند در انجام تكالیف و تحصیلات موفق باشد.
چپ دستان در ابتداى تحصیل به طور معمول حرفها و واژگان را درشتتر مىنویسند و در انجام تكالیف كندترند كه با كمك شما به تدریج ریزتر و سریعتر مىنویسند.
یكى از مشكلات مهم چپ دستان در مدرسه، محل نشستن آنها روى نیمكت است. حتما با معلم فرزندتان گفت و گو كنید تا او را در جاى مناسبى بنشاند. كودك چپ دست باید در انتهاى چپ نیمكت بنشیند تا هنگام نوشتن یا نقاشى كردن، فضاى مناسبترى داشته باشد و حركت آرنج او مزاحم هم نیمكتى راست دستش نشود.
مشكل دیگر آنان، قلم نى براى تمرین خط درشت است كه مخصوص راست دستان قط خورده و شما یا معلم باید آن را در جهت عكس قط بزنید.
جواب:
این رفتار شما به طور قطع درست نیست. یادتان باشد كه چپ دستى فرزندتان نقص نیست و هیچ گونه اثرى بر سرنوشت او نخواهد داشت. جالب است بدانید كه لئوناردو داوینچى، نقاش بزرگ ایتالیایى چپ دست بوده و چپ دستى وى، هرگز مانع رشد او نشده است.
چپ دستى فرزندتان از نظر شما مشكل بزرگى است (چون خودتان نمىتوانید با دست چپ، كارهایتان را انجام دهید)؛ در حالى كه چپ دستى براى او، درست مانند راست دستى براى راست دستان است و كارهایش را به همان راحتى راست دستان انجام مىدهد.
جدا توصیه مىكنم فرزندتان را به استفاده از دست راستش وادار نكنید؛ چون هم باعث بد خطى او در آینده مىشود و هم ممكن است دچار لكنت زبان شود؛ زیرا آن قسمت از مغز كه استفاده از دستها را كنترل مىكند، قدرت سخن گفتن را نیز در كنترل دارد و وقتى كودك چپ دست، به اجبار از دست راست استفاده كند، مركز كنترل سخن گفتن در مغزش نیز جابهجا مىشود و چون براى مغز جوان چنین كارى مشكل است، احتمال دارد دچار لكنت زبان شود.
افزون بر این، «بسیارى از كارشناسان عقیده دارند كه واداشتن كودك چپ دست به راست دستى، ممكن است او را در آینده به نارسایىهاى مربوط به بینایى و خواندن یا مشكلات عاطفى دچار سازد». [1]
______________________
پی نوشت:
[1] ـ بنیامین اسپاك، تغذیه، تربیت و نگهدارى كودك، ص 327 و 328 .
منبع:
نسیم مهر جلد 3، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی