بیان نظریه استاد آیت الله علامه سید حسن ضیائی در درمان تعدادی از بیماری‌های غدد:

تذکّر:1.قندهای شیمیایی (قند، شکر، شیرینی‌جات قنادی‌ها و...)، 2.اسانس‌های شیمیایی (آبمیوه‌های شیمیایی، نوشابه‌های گازدار، بستنی‌های صنعتی و...)، 3.چربی‌های با ترانس ‌‌بالا (روغن‌ جامد، موز، غذاهای پُر‌چرب، کیک خامه‌ای، خامه، سرشیر، کلّه پاچه، جگر‌سیاه، ته ‌دیگ)، 4.کافئین زیاد (چای مانده، چای پُر رنگ، کاکائو، شکلات، قهوه، نسکافه)، 5. خوراک‌های صنعتی و غذاهای آماده (فست فودها، سوسیس‌ها، کالباس‌ها، همبرگرها، پیتزا و...) [که بسیاری از املاح مقوّی و ویتامین‌های آن از بین رفته و 80% آنزیم‌های مفید آن پائین آمده]، نبایستی بخورد.

توجّه: از جملۀ غدد درون ریز، غدّۀ تیروئید است. تیروئید، غدّۀ کوچکی در قسمت پایین گردن و در زیر حنجره قرار دارد و هورمون تیروکسین (T4) ترشّح میکند که سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند و خود غدّۀ تیروئید، توسّط هورمونی که از هیپوفیز (TSH) ترشّح میشود، کنترل می‌شود. بدن انسان سالانه به 50 میلی‌گرم یُد برای ساخته شدن مقادیر کافی هورمون تیروکسین نیازمند است.

کم کاری تیروئید = گواتر ساده = غَمباد = تورّم غدّه تیروئید:

کم کاری تیروئید مربوط به مزاج بلغمی سوداوی است. و کم کاری غدّۀ تیروئید بخاطر تودۀ سرد یا تودۀ گرم است که با مادّۀ رادیو اکتیو عکسبرداری و یا سونوگرافی می‌شود که تودۀ گرم، موادّ رادیو اکتیو بیشتری جذب می‌کند. برای نمونه برداری از تودۀ هورمونِ تیروئید با آمپولِ دارای سوزنِ باریک، و بصورت سَرپائی و بدون بی‌حسّی گرفته می‌شود؛ زیرا درد خیلی کمی دارد.

علائم بیماری: 1. پوست بیمار، سَرد و مَرطوب و چَرب است، 2.برجستگی بزرگ جلو گردن که از رشد غیر طبیعی غدّۀ تیروئید ایجاد می‌شود، 3.پُفِ دورِ چشم و ...

درمان طبّ جدید: قرص شیمیائی لِوُو تیروکسین Levothyroxine (با تجویز متخصّص مصرف شود)

درمان گیاهی: 1ـ در اوّل و آخر غذا: نمک یُد دار دریا میل شود (به مقدار دو گرم)، 2ـ به همراه غذا : الف. یک مُشت سبزی تره فرنگی، ب. یک مُشت سبزی خُرفه، ج. بَلال پُخته یک عدد، یا ذرّت بو داده (100 گرم)، یا سوپ ذرّت (یک بشقاب)، ( توجه : ذرت در افرادی که کبد چرب دارند ممنوع است)3- روزی یک قاشق مرباخوری از حلوای پودر گردو با زعفران (منع مصرف در حاملگی، فشار خون بالا، افراد گرم مزاج)

پُر کاری غُدّه تیروئید = گواتر سمّی:

در این نوع از بیماری گواتر، هورمون تیروکسین به مقدار و میزان زیادی از غدّه تیروئید ترشّح می‌شود.

این بیماری مربوط به مزاج صفراوی سودائی است.

علائم این بیماری: 1.پوست بیمار، گرم و مرطوب و خشک است، 2.لرزش دست‌ها، 3.تپش قلب، 4.عرق ریزش فراوان، 5.عصبانیّت، 6.حسّاسیّت بیش از حدّ به گرما، 7.أفزایش إشتها دارد امّا کاهش وزن دارد، 8.بیخوابی، 9.ضعف، ضعف شدید، 10.إسهال، 11.بیرون زدگی چشم‌ها (إگزوفتالمی) و...

درمان در طب جدید: 1.مصرف داروهای ضِدّ تیروئید (أ. مِتی مازُول Methi mazole، ب.کاربی مازُول mazole Carbi، ج.پِرُوپیل تِیُو اوُراسیل Propyl thiouracil) 2. مصرف یُدِ رادیو أکتیو، 3.جرّاحی غدّه تیروئید و برداشتن قسمتی از آن

درمان گیاهی (ترکیبات گواتروژِنی ضَدِّ پُرکاری تیروئید است): 1ـ صبح دمکردۀ گُل گاوزبان (یعنی یک قاشق چایخوری پودر گل گاوزبان را در یک استکان آبجوش به مدّت ده دقیقه بریزید تا دَم بکشد، سپس میل شود)، 2ـ دو عدد لیمو ترش به همراه غذا میل شود، 3ـ سبزی‌جات سبز مانند جعفری، 4ـ سه عدد هلیله (سیاه و زرد و کابلی) به همراه عسل یا به همراه ماست کم‌چرب میل شود (توجّه: هستۀ هلیلۀ زرد را نخورید؛ زیرا سمّی است)، 5ـ گل نسترن، 6.خاکشیر، 7ـ آناناس، 8ـ کنگر فرنگی، 9ـ انواع کلم، 10ـ هویج زرد، 11ـ سبزی ریحان(صبح، ظهر، شب).

درمان پُرکاری غدّۀ پارا تیروئید:

این بیماری محصول إزدیاد ترشّح هورمونی بنام پاراتُورمُون است که متابولیسم کلسیم بدن را کنترل میکند

درمان عمومی: 1.صبح‌ها: عسل رقیق شده با یک لیوان آب، 2. وسط روز یک لیوان آب سیب که با پوستش آب گرفته شده، 3.شب‌ها قبل از خواب: یک قاشق مربّاخوری سیاه‌دانه با عسل، 4.مصرف دو مغز گردو در 24 ساعت، مصرف گوشت میگو خوراکی در ناهار (این‌ها میزان فسفر را در بدن بالا برده و چون این بیماری کلسیم را بالا برده، با این کار تعادل کلسیم، فسفر در بدن ایجاد می‌نمائیم).

« بحثی پیرامون غدد »

دکتر سیّد مرتضی تقوی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و استادیار بیماری‌های غدد و متابولیسم فرمود:

غدد بدن دو دسته اند:

1.غدد درون ریز: مثل هیپوفیز، تیروئید

2.غدد برون ریز: مثل بیضه‌ها، تخمدان‌ها، بزاقی، پروستات در مردان، سینه در زنان. ترشّحات این غدد وارد خون نمی‌شود.

هورمون، ماده‌ای است که توسّط غُدّه، داخل خون ریخته میشود، هورمون‌ها موادّ شیمیائی هستندو ویژگی‌های خاصّی دارند ازجمله آنکه در پاسخ به محرّکی خاصّ ساخته و ترشّح میشوند و اگر وارد جریان عمومی خون شوند پیام را در سرتاسر بدن حمل‌می‌کنندو آن را به تمام سلّول‌های بدن می‌رسانند. هورمون به وسیله یک سلّول یا گروهی ار سلّول‌ها به داخل مایعات داخلی بدن ترشّح شده و اثر کنترلی روی سلّول‌های دیگر بدن دارد. هورمون‌ها به گیرنده‌ای اختصاصی خود که روی سلّول هدفشان قرار دارد متّصل می‌شوند. اتّصال هورمون به گیرنده موجب بروز پدیده‌های مختلف در داخل سلّول می‌شود. گیرنده‌ها باید هورمون را از میان میلیون‌ها مولکول دیگر که در معرض آن قرار دارند، تشخیص دهند. برخی هورمون‌ها اعمال موضعی (مربوط به محلّ خاصّی در بدن) و برخی اعمال عمومی دارند.

هورمون‌ها چقدر در خون عمر میکنند؟ نیمه عمر هورمون در خون، بطور مستقیم با میزان اتّصال به پروتئین ارتباط دارد. هورمون‌هایی که به پروتئین‌های پلاسما می‌چسبند با سرعت بسیار آهسته تری از خون پاک می‌شوند و ممکن است برای چندین ساعت یا حتّی چندین روز در خون باقی بمانند.

به عنوان مثال: نیمه عمر هورمون‌های استروئیدی غدد فوق کلیه، در گردش خون از 20 تا 100 دقیقه است در حالی که نیمه عمر هورمون‌های تیروئید که به پروتئین چسبیده‌اند ممکن است در اِزای یک تا شش روز باشد [نیمه عمر یک مادّۀ شیمیائی، مدّت زمانی است که طول می‌کشد تا غلظت آن به نِصفِ مقدار أوّلیّه برسد].

ترشّحات بسیاری از غدّه‌های بدن مانند پروستات در آقایان و سینه در خانم‌ها یا ترشّحات غدد بزاقی با وجود غدّه بودن، وارد خون نمی‌شود بلکه وارد مجاری روده، ادراری و... می‌شود بنابراین همۀ اختلالات غددی بدن به رشته غدد برنمی‌گردد. غدّه‌هائی که در مغز، استخوان، سینه، ریه و ... همگی به تخصّصی غدد مربوط نیست، بایستی به تخصّصی دیگر مثلاً تخصّصی اعصاب مراجعه کرد. از سوی دیگر، علائمی در بیمار هست که به تخصّصی غدد برمی‌گرددو حال اینکه مردم پیش متخصّص‌های دیگر می‌روند مثلاً تَپِش قلب بالا که به پُرکاری تیروئید مربوط می‌شود نه به بیماری‌قلب و مثلاً غدّۀ هیپوفیز مسؤول ترشّح هورمون رشد در مغز، و مسؤول غدد شیری در پستان است. کم‌کاری غدّۀ هیپوفیز باعث کوتاهی قدو کم‌شدن شیر در پستان مادر است.

و پُرکاری غدّۀ هیپوفیز: 1. باعث افزایش هورمون رشد و سبب ایجاد بیماری آکرومگالی است، در این بیماری همۀ اعضای بدن بیش از اندازه رشد می‌کند، 2. و باعث ترشّح زیاد هورمون شیری در خانم‌ها، که سبب ترشّح شیر و قطع دوره‌های قاعدگی میشود.

و مثلاً غدّۀ تیروئید: الف. بنا بر آمار دو درصد بانوان دچار کم کاری تیروئید هستند، ب. بنا بر آمار هفت درصد مردم به غدّۀ تیروئید برجسته یا گرۀ تیروئید مبتلا هستند که متأسّفانه شش درصد این آمار، مربوط به گِرِه‌های سرطانی است.

و مثلاً در قسمت پشت غدّۀ تیروئید، غدّۀ پاراتیروئید قرار دارد که مسؤول تنظیم کلسیم بدن است و مسؤول تنظیم کم کاری تیروئید و پُرکاری تیروئید است.

پانکرانس (لوزالمعده): غدّۀ مهمّ دیگری است که انسولین ترشّح میکندو کمبود آن سبب بروز بیماری دیابت نوع یک و دو میشود. دیابت نوع یک، پیشگیری شونده است‌و بیشتر در جوان‌ها دیده می‌شود و درمان آن با انسولین امکان‌پذیر است (هم اکنون 10 درصد مردم ایران به دیابت نوع 2 مبتلا هستند). کم‌خوردن، چاق نشدن، تغذیه صحیح، ورزش‌و جلوگیری از افزایش چربی دور شکم، بیشترین تأثیر را در پیشگیری‌و جلوگیری از ابتلا به دیابت دارد.

توجّه: علاوه بر عاملِ ارث، نحوه و مُدلِ زندگی نیز در ابتلا به بیماری دیابت، اَثَر گذار است.

تذکّر:  غالباً بیماری‌های غُدد، پیشگیری شونده نیستند گرچه بعضی از بیماری های غدد، پیشگیری شونده هستند نظیر بیماری دیابت.

غدد فوق کلیوی: در قسمت بالای کلیه‌ها در هر طرف دو غدّه بنام فوق کلیوی وجود دارد که هورمون تنظیم کننده نمک بدن و هورمون‌های مقابله با بعضی از بیماری‌های بدن را ترشّح می‌کنند، و کم کاری و پُرکاری غدد فوق کلیوی، سبب بروز بیماری می‌شود.

توجّه: گرچه انسان، کمتر در بیماری‌های غدد دخالت دارد ولی استرس، ارث و نحوۀ زندگی ممکن است در ابتلای فرد به بیماری‌های غدد تأثیر داشته‌باشد

بیضه و تخمدان: آخرین غدّه در بدن، در آقایان دو بیضه و در بانوان دو تخمدان است، کم کاری این غدّه در خانم‌ها سبب قطع دوره‌های قاعدگی و در آقایان سبب کاهش میل و قدرت جنسی می‌شود.

تذکّر: خوشبختانه بیماری‌های غدد بیشتر از سایر بیماری‌ها، درمان پذیر است و تنها تغییرات و عوارضی که مشکلات و إختلالات غددی در بدن ایجاد می‌کند، برگشت ناپذیر امّا کنترل شدنی است.