باسمه تعالی

از تبعات سزارين

   تا

   فوائد زایمان طبیعی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عوارض سزارین

 

دکتر فلام – بروس در کتاب چرا سزارین؟[1] در مورد عوارض سزارین برای مادر و جنین می نویسد:

عوارض مربوط به مادر در سزارین :

• افزایش احتمال عفونت رحم
• افزایش میزان خونریزی
• خطرات ناشی از بیهوشی
• احتمال عفونت محل بخیه‌ها
• احتمال ایجاد یبوست به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی
• طولانی‌تر بودن مدت استراحت و بستری شدن در بیمارستان
• دردهای لگنی و چسبندگی بیشتر
• بروز لخته‌های خون در پاها یا لگن بعد از جراحی
• احساس خستگی و خواب آلودگی بیشتر مادر به علت مصرف داروهای بیهوشی
• افزایش احتمال افسردگی، احساس شکست ، ناامیدی و دلسردی مادر پس از زایمان
• احتمال نازايي بعد از سزارین وجود دارد.
• براساس پژوهش‌ها، زنانی که به روش سزارین زایمان کرده‌اند، حدود ۵۰ درصد بیشتر از زنانی که به روش طبیعی زایمان می‌کنند،در معرض سکته هستند.

 

عوارض مربوط به جنين در سزارین

• عوارض و مضرات احتمالی داروهای بیهوشی روی جنین
• افزایش احتمال ایجاد مشکلات تنفسی در نوزاد
• افزایش میزان مرگ و میر شیرخواران نسبت به نوزادانی که با زایمان طبیعی متولد شده‌اند
• افزایش احتمال یرقان در نوزاد
• افزایش احتمال سکته مادر.

فواید زایمان طبیعی

دکتر فلام – بروس در کتاب چرا سزارین؟[2] در مورد فواید زایمان طبیعی می نویسد:

• خطرات زایمان و عوارض بیهوشی در این زایمان وجود ندارد.
• درصد ابتلا به عفونت در مادر بسیار کمتر است.
• طول دوره بستری شدن و استراحت بسیار کمتر است و مادر می‌تواند به زودی در کنار خانواده از فرزندش مراقبت کند.
• حجم خونی که مادر از دست می‌دهد، بسیار کمتر از زایمان سزارین است.
• مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند، خیلی زودتر به تناسب اندام می‌رسند.

 

فوايد رواني زايمان طبيعي

• احساس خوشايند از توانايي در زايمان طبيعي
• احساس مشارکت در زايمان و درک نحوه تولد نوزاد
• احساس تسلط و حاکم بودن بر اتفاقات حين زايمان
• احساس برقراري ارتباط فوري و پيوند احساسي با نوزاد پس از وضع حمل
• احساس رضايت از پذيرفتن مسؤوليت هاي مادرانه و مراقبت از نوزاد

عوارض مربوط به جنين در سزارین

• ·        از آنجا که فوايد تغذيه طبيعي با شير مادر مورد توجه است سزارين براي مادراني که مايلند نوزادانشان را با شير خود تغذيه کنند مشکل ساز خواهد شد . اغلب زناني که زايمان طبيعي مي‌کنند بلافاصله پس از تولد نوزاد تغذيه با شير خود را آغاز مي‌کنند و شيردهي در زناني که سزارين مي‌شوند با تاخير آغاز مي گردد.
• خطرناک ترين عارضه جانبي جراحي سزارين براي نوزاد‌، نارسي است،‌ اصطلاح نارسي عموماً‌ براي شرح دادن وضعيت نوزادي به کار مي‌رود که به دليل انتخاب زمان نادرست زمان سزارين، نارس به دنيا آمده است . مشخص شده است که نوزاداني که به روش سزارين انتخابي به دنيا مي‌آيند به ميزان چشمگيري در معرض خطر ابتلا به RDS(سندرم ديسترس تنفسي) هستند .
• در اغلب بيمارستان ها براي جراحي سزارين بيهوشي عمومي صورت مي‌گيرد و متاسفانه داروي به کار رفته براي بيهوشي مادر از طريق جفت به بدن نوزاد مي‌رسد . در اين صورت گاهي نوزاد لمس و فاقد واکنش‌هاي لازم به دنيا مي‌آيد .
• از عوارضي که بر اثر سزارين در نوزاد بروز می کند فقدان ايجاد فشار بر روي دستگاه تنفسي است در اين حالت تخليه‌ مايع از اعماق ريه نوزاد ،‌به طور کامل صورت نمي‌‌گيرد .
• بر اساس تحقیقات علمی نوزادانی که با روش سزارین انتخابی به دنیا می‌آیند 50 درصد بیشتر به آسم، 20 درصد بیشتر به دیابت و 50 درصد بیشتر به چاقی مبتلا می‌شوند.نتایج مطالعات در انگلستان نشان داده است که خطر مرگ مادر ناشی از زایمان سزارین سه برابر بیشتر از زایمان طبیعی است.
• در حین زایمان سزارین نوزادان باکتری های مهمی را در معده شان از دست می دهند که اگر تا 4 ماهگی با شیر مادر تغذیه شوند امکان بازسازی برخی از این باکتری ها بوجود می آید اما از دست دادن این باکتری ها می تواند مشکلات بسیاری را برای نوزادان بوجود بیاورد.
• کودکان متولد شده از طریق سزارین در معرض خطر بیشتری از چاقی، دیابت و آسم قرار دارند.

دكتر اختر اشرفى، متخصص زنان و زايمان

 

سزارين عوارض حاد و مزمنى دارد كه از جمله عوارض حاد آن عفونت، خونريزى، بى هوشى، مشكلات عروقى و احتمال ايجاد آمبولى است. همچنين ميزان از دست رفتن خون مادرانى كه سزارين مى كنند، حدود ۲ برابر بيشتر از مادرانى است كه به روش طبيعى زايمان مى كنند. بى هوشى ناشى از سزارين مى تواند مشكلاتى را براى نوزاد و مادر ايجاد كند، لیکن زايمان طبيعى از مشكلاتى نظير افتادگى ها و شل شدن بافت بدن كه به واسطه باردارى ايجاد مى شود، جلوگيرى مى كند اما در سزارين از اين عوارض جلوگيرى نمى شود.( روزنامه ایران 25/9/1385).

 

 

 

 

 

دکتر خلیل علی محمدزاده، پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه

 

براساس شاخص های بهداشت جهانی میزان سزارین بین ۵ تا ۱۵ درصد از کل زایمان ها را شامل می شود که در ایران این شاخص ۶۰ درصد است و در برخی نقاط شهری  این میزان به بیش از ۸۰ درصد رسیده است در بیمارستان های خصوصی معمولا قریب به اتفاق زایمان ها به روش سزارین است .بررسی ها حاکی از آن است که ۷۵ درصد سزارین ها، فاقد اندیکاسیون پزشکی است. برخلاف دیگر کشورها که در این زمینه، تبلیغات مناسب دارند، متاسفانه در ایران ترویج زایمان های طبیعی صورت نمی گیرد. بررسی ها نشان می دهد که بازگشت به ریل درست در این خصوص سالیانه ۲۰ هزار میلیارد ریال صرفه جویی مستقیم و دهها هزار میلیارد ریال به عنوان هزینه های پیشگیری از بیماری ها در آینده، ذخیره ی سرمایه گذاری برای سلامت جامعه را در پی دارد.

بالا رفتن آمار عمل سزارین در ایران، به طور کلی نشان دهنده سه واقعیت تلخ است. نخست اینکه به رغم زحمت چندین برابری زایمان طبیعی در مقایسه با سزارین، تعرفه ی آن ناچیز است و دوم اینکه سطح آگاهی خانواده ها و جامعه در مسائل پزشکی، هنوز در حدی قرار نگرفته که مردم معایب و مزایای شیوه علم نوین پزشکی را از یکدیگر تشخیص دهند و سوم اینکه برخی سزارین های دوم و سوم را یکی از روش های عقیم سازی دایمی یعنی توبکتومی همراهی می کند.

از آنجا که علاوه بر آسیب ها به مادر و کودک و افزایش بار برخی بیماری ها در آینده و همچنین افزایش چند برابری هزینه های زایمان، این روش به عنوان متمم در برنامه های کنترلی نیز ایفای نقش می کند، بایستی زیر ساخت ها و ساز و کارهای لازم برای کاهش این جراحی بزرگ در غیر ضرورت به بهترین شکل ممکن در برنامه های نظام سلامت و بیمه ها تعبیه گردد و ضمن اقناع متخصصان و توجه به درخواست های منطقی آنان، در بین عموم نیز فرهنگ سازی لازم مورد اعتنا قرار گیرد.

برخی دلایل انتخاب سزارین از طرف بیمار

1-     ترس از زايمان طبيعي و درد ناشي از آن. عوامل مهمي كه موجبات اين ترس را فراهم مي‌كند، عبارتست از كمبود امكانات در زايمان طبيعي، تسهيلات كمتر بيمه و روش نامناسب زايمان طبيعي در شرايط فعلي.

2-   برخورد نامناسب با زنان باردار در بلوک زایمان

3-   سزارین به عنوان مد و فرهنگ

4-   احتمال کمبود مهارت در کادر پزشکی و یا مامایی در فوریت ها

5-   عدم اطمینان به حضور به موقع پزشک

6-   عمل بر طبق میل و خواسته ی پزشک

برخی دلایل انتخاب سزارین از طرف پزشک

1-   استفاده از تکنولوژی در انجام زایمان

2-   ترس از شکایت بیماران

3-   از نظر پزشكان زايمان طبيعي سه تا چهار برابر سزارين دردسر ساز است ولي تعرفه‌هايي كه به آن اختصاص داده شده خيلي كمتر از سزارين است كه اين موضوع به  افزايش سزارين در ايران دامن مي‌زند در حالي كه در كشورهاي پيشرفته دنيا تسهيلات ويژه‌اي را براي زايمان طبيعي اختصاص داده‌اند كه افراد را به آن ترغيب مي‌كند.

4-   ترجیح پزشکان به انجام زایمان در زمان کمتر

5-   سیستم آموزش پزشکی و نگرش پاتولوژیک نسبت به زایمان در دانشگاه ها

6-   عوامل مربوط به قابل پيش‌بيني بودن سزارين و مشخص بودن برنامه پزشك

عوارض جسمی مربوط به مادر

عوارض سزارین سه برابر زایمان طبیعی ست و این امر خود نشان دهنده بهتر  بودن زایمان طبیعی ست. از جمله عوارض بارز سزارین که می توان به آن اشاره کرد؛ حجم بالای خونریزی پس از زایمان، ایجاد لخته های خونی که در برخی از موارد بسیار خطرناک هستند و چسبندگی در رحم و لوله ها ست. عفونت یکی دیگر از عارضه های این نوع عمل است که نباید نسبت به آن بی اعتنا بود. وجود درد در ناحیه شکم و کمر و عدم امکان برخی فعالیت های روزمره آن هم به مدت چند روز و یا چند ماه مثل اجتناب از بلند کردن اشیای سنگین، بالا و پایین رفتن از پله ها و عدم فعالیت های ورزشی و رانندگی به مدت چند هفته نیز از مشکلات پس از انجام عمل سزارین است که در زایمان طبیعی اغلب وجود ندارد. عفونت های ادراری در سزارین به علت ضربه و صدمه ای که به سیستم ادراری در حین عمل ممکن است وارد شود، بیشتر است، خطر عفونت محل بخیه ها را نیز باید در نظر داشت، احتمال ایجاد یبوست به علت استفاده از داروهای بیهوشی و خطر پارگی رحم به علت باز شدن محل بخیه ها در حاملگی های بعدی نیز وجود دارد. پژوهش های انجام شده در ایران نشان می دهد سزارین به عنوان مهم ترین خطر جدی افسردگی پس از زایمان هم تلقی می شود.

 

 

عوارض مربوط به جنین

در کنار عوارضی که سزارین برای مادر به همراه دارد، عوارضی هم برای جنین متصور است، البته بهتر است گفته شود این عوارض در نوزادان سزارینی بیشتر از نوزادان زایمان طبیعی ست مثل یرقان(زردی) و مشکلات تنفسی(ریوی) و خطر ابتلا به دیابت نوع اول(وابسته به انسولین)، ابتلا به آسم و آلرژی بسیار بالاتر از نوزادانی است که به روش زایمان طبیعی به دنیا می آیند. برخی بررسی ها نشان داده است بچه هایی که به طور طبیعی به دنیا می آیند باهوش تر از بچه های سزارینی هستند. همچنین تحقیقات نشان می دهد سندرم مرگ ناگهانی نوزادان در ماه های نخست، در نوزادانی که به شیوه سزارین متولد می شوند تا سه برابر بیشتر است و از طرف دیگر نیز داروهای بیهوشی می تواند روی جنین عوارضی داشته باشند. نوزادانی که به روش سزارین به دنیا می آیند تا چهار برابر بیشتر از سایر نوزادان در معرض خطر نارس بودن ریه هستند و به همین علت بیشتر امکان دارد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری شوند. مادری که قبل از شروع دردهایش، به اتاق عمل می رود و نوزادش را با سزارین به دنیا می آورد، به دلیل کاهش ترشح هورمون "کورنیزول" در مادر که ترشح این هورمون وابسته به شروع دردهای زایمانی است، فرصتی برای بلوغ ریه‌های نوزاد باقی نمی‌گذارد. بررسی های جهانی ارتباط معنی دار مرگ و میر پایین درحوالی تولد با آمار زیر ۱۰ درصد سزارین در برخی کشورها را نشان می دهند.

 

اندیکاسیون های قطعی و نسبی عمل سزارین

1-   عدم تطابق سرجنین با لگن مادر

اغلب اینگونه موارد درموقع دردهای زایمانی مشخص می شوند. به این ترتیب که با وجود انقباضات زایمانی، پیشرفت زایمان خوب نیست و یا این که در معاینه داخلی متوجه این عدم تطابق می شوند. البته موارد تنگی و یا اختلاف اندازه بسیار فاحش، قبل از دردها و در یک معاینه دقیق داخلی که توسط ماما یا پزشک در ماه آخر صورت می گیرد، مشخص می گردد.

2-   زجرجنین

زجر جنین به معنای تغییرات بارزدر تعداد ضربان قلب جنین است که نشان دهنده این موضوع می باشد که میزان اکسیژن خون او کافی نیست و مواد زاید خونش بیش از اندازه است . در این صورت  سزارین  اورژانس اندیکاسیون دارد.

3-   طرز قرار گرفتن غیر عادی جنین

وضعیت طبیعی قرار گرفتن جنین به صورت سر به پایین و داخل لگن مادر است. اگر جنین به صورت عرضی قرار گیرد، امکان زایمان طبیعی وجود ندارد. در صورتی که پاهای جنین داخل لگن مادر باشد (سراو بالا باشد) بعضا امکان زایمان طبیعی وجود دارد، ولی سزارین راه انتخابی است.

4-   مشکلات مربوط به جفت و بند ناف

اگر جدا شدن زودرس جفت صورت گیرد و یا جفت بر روی دهانه رحم قرار گیرد (جفت سرراهی)، بهترین روش زایمان سزارین می باشد. ممکن است در حین یک دوره دردهای طبیعی، ناگهان بند ناف جنین به داخل مجرای زایمانی و جلوی سر جنین لیز بخورد. در چنین حالتی بند ناف بین سر جنین و لگن مادر تحت فشار قرار می گیرد و جریان خون و اکسیژن به جنین قطع می گردد. این مورد نیز از موارد سزارین اورژانس می باشد.

5-   سزارین قبلی

سابقه سزارین قبلی، زایمان طبیعی بعدی مادر را با خطرات فراوانی مواجه می کند. به همین دلیل پس ازارزیابی تمامی علل پزشکی و در نظر گرفتن تمام شرایط امکان زایمان طبیعی وجود دارد. نوع برش رحم در سزارین قبلی بسیار مهم است و پزشک باید اطلاعات کاملی در مورد سابقه سزارین قبلی شما داشته باشد و بداند کدام برش روی رحم زده شده است. ندانستن نوع برش قبلی سزارین ممکن است موجب پارگی رحم در حین زایمان طبیعی شود که در این صورت خطر، هم مادر و هم نوزاد را تهدید می کند. باید توجه داشت که نوع برش روی پوست شکم با نوع برش ایجاد شده بر روی رحم ممکن است تفاوت داشته باشد، در نتیجه تنها با دیدن محل برش شکم نمی توان برش روی رحم را تشخیص داد بنابراین داشتن پرونده پزشکی با قید نوع برش روی رحم الزامی است. به همین دلیل و لحاظ احتیاط های لازم از سوی پزشکان، معمولا در کشور ما به دنبال یک سزارین غالبا قاعده ی تا آخر سزارین عملیاتی می شود. همچنین از آنجا که سزارین اول خطرناک و به دنبالش سزارین های دیگر خطر بیشتری دارند، بنابر این روند باروری در دومی و یا سومی غالبا متوقف می شود.

6-   دخالت های پزشکی بیش از اندازه در دوره دردهای زایمانی

مصرف داروهای مسکن زودتر از موقع و یا داروهای محرک انقباضات (بیش از حد مجاز) می تواند پیشرفت زایمان را کند نماید و به علت زایمان طول کشیده، سزارین انجام شود. آمار نشان داده است که بیماران تحت نظر ماماها کمتر سزارین می شوند. چون ماماها کمتر از پزشکان از داروهای مختلف استفاده می کنند و از آنجا که خود ماما نمی تواند عمل سزارین را انجام دهد، سعی می کند تا جایی که برای بیمار و جنین ضرری نداشته باشد، زایمان او را به صورت طبیعی انجام دهد.

7-   جنین های نارس و دیررس (کمتر از ۳۸ هفته و بیشتر از ۴۲ هفته)

جنین های نارس ممکن است تحمل فشار زایمان طبیعی را نداشته باشند و یا جنین های دیررس به علت درشتی و اشکال در خون رسانی ممکن است، در زایمان طبیعی با مشکلاتی مواجه شوند.

8-   جنین های دارای مشکلات RH خون

جنین های دارای مشکلات ناشی از RH خون، بهتر است با روش سزارین متولد شوند.

9-   دوقلویی و چندقلویی

گاهی زایمان دو قلوها به صورت زایمان طبیعی صورت می گیرد اما در اغلب موارد سزارین به عنوان بهترین راه انتخاب می شود. حاملگی های بیش از دو قلویی حتماً به صورت سزارین خاتمه می یابند.

10-                      سایر موارد

مواردی مانند عفونت هرپسی، فشارخون بالا، تومورهای فیبروییدی، بیماری دیابت، ایدز مادر و دوره دردهای زایمانی که بسیار طول کشیده باشد از موارد دیگر سزارین می باشند. سابقه مرگ نوزاد‏، سابقه نازایی و شکم اوّل (بیش از ۳۵ سال) نیز از مواردی است که اغلب با سزارین همراه است.

 

مزایای زایمان طبیعی

1-    مدت بستری شدن و توانایی بازگشت به کارهای عادی و روزمره بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است. بطور میانگین مدت اقامت مادران سزارینی در بیمارستان دو برابر و نیم مادرانی است که زایمان طبیعی داشته اند.

2-   حجم خونی که مادر طی زایمان طبیعی از دست می دهد تقریباً یک دوم عمل سزارین است.

3-   خطرات و ریسک بیهوشی برای زایمان طبیعی وجود ندارد.

4-   بازگشت به وزن ایده آل در خانم هایی که زایمان طبیعی دارند بسیار زودتراز زنانی ست که عمل سزارین انجام داده اند، چرا که فعالیت های روزانه و انجام حرکت های ورزشی برای زنانی که زایمان طبیعی داشته اند به دلیل اینکه عوارض بیهوشی و درد ناشی از بخیه ها و فشارهای شکمی را ندارند آسان تر است و در عین حال به راحتی قادرند به نوزادشان شیر دهند و همین شیردهی موجب سوختن ۵۰۰ کالری در طول شبانه روزخواهد شد.

5-   از نظر اقتصادی زایمان طبیعی چهار و یا پنج برابر به نفع مادر، بهداشت و تندرستی جامعه و بیمه ها می باشد.

6-    نرخ عفونت در بین مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی نموده اند.

7-   مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند در دادن آغوز و یا کلستروم به نوزاد خود که حکم واکسن برای کودک را دارد، موفق ترند.

8-    مادرانی که زایمان طبیعی نموده اند در امر شیردهی به نوزاد خود موفق تر از مادرانی می باشند که با روش سزارین نوزاد خود را بدنیا آورده اند.

9-   برخلاف برخی شایعات، نه تنها سزارین به تناسب اندام خانم ها خدشه ای وارد نمی کند، بلکه پس از زایمان طبیعی، مادران با انجام ورزش های مناسب، به مراتب سریع تر از زمانی که سزارین می شوند، می توانند تناسب اندام خود را بدست آورند.

10-   بعضی از خانم ها دوست دارند در طول مدت زایمان هوشیار بوده و در جریان فرایند زایمان قرار گیرند. درمدت انجام عمل سزارین ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود، در نتیجه تماس اولیه نوزاد با مادر و شروع شیردهی به نوزاد به تاخیر می افتد.

نتیجه اینکه بهتر است تسهیلات لازم برای زايمان طبيعي سالم و مطمئن و با ترویج روش های مختلف اعم از منزل و یا بیمارستان و به صورت بی درد و نیز زایمان در آب (آموزش اصول راه رفتن صحيح و ورزش‌هاي مناسب دوران بارداری مقدمه ی اجرای این روش هاست) به شکلی که در طب پیشرفته مرسوم است، فراهم آید و نیز مسئولیت زایمان ها به دست ماماها سپرده شود و آنها را طوري آموزش و مهارت دهيم كه از عهده اين كار به درستي برآيند و فقط در موارد حاد و اضطراري از پزشكان متخصص كمك گرفته شود.

 

دكتر ثریا عالمی ، متخصص و جراح زنان و زایمان

زنان ممكن است به اشتباه از عوارض زایمان طبیعی نكاتی بشنوند و به سزارین روی آورند. برخی از پزشكان نیز به منظور درآمد بیشتر، مادران را به سمت سزارین سوق می دهند. خونریزی های به دنبال سزارین و عفونت های محل عمل و رحم تقریبا 2 برابر بیشتر از زایمان طبیعی است و برخلاف تصور عموم افراد، سلامت مادر در سزارین بیشتر در معرض خطر قرار می گیرد.بیهوشی نیز می تواند مشكلاتی را برای مادر به وجود آورد. سزارین در هر صورت یك عمل جراحی است و به دنبال آن مشكلاتی ناشی از جراحی نیز برای مادر پیش خواهد آمد كه ممكن است سلامت مادر را تهدید كند. ضمن این كه پس از سزارین ممكن است چسبندگی هایی داخل شكم مادر به وجود آید. بخصوص زمانی كه بیمار چند نوبت سزارین شده باشد، احتمال این مشكل بیشتر شده و باعث دردهای زیاد زیر شكم و داخل شكم مادر می شود و درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد.از دیگر عوارض سزارین می توان به مشكلات ادراری مانند سوزش ادرار، عفونت های ادراری و درد ناحیه مثانه پس از سزارین اشاره كرد.

 دکتر ناهيد خداکرمي -عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي

امروزه با چالشي به نام افزايش سزارين‌هاي انتخابي مواجه هستيم؛ به طوري که مادران بسياري خواستار تولد نوزاد خود در زمان معيني هستند. طول ماندگاري اين افراد در بيمارستان بيشتر مي‌شود و نيز بلافاصله پس از زايمان قادر به آغوش گرفتن نوزاد و تغذيه او با شير خود نيستند كه اين بار موجب بروز مشکلات عاطفي و ارتباطي بين مادر و نوزاد مي‌شود. اين درحاليست كه درآغوش گرفتن نوزاد پس از تولد، موجب افزايش کيفيت سلامت مادر و نوزاد مي‌شود و بار عاطفي مثبت بيشتري دارد. امکان بروز عوارض درازمدتي همچون چسبندگي‌ها، نازايي ثانويه و آسيب به دستگاه ادراري در حين عمل براي مادر و نيز افزايش احتمال بروز مسايلي چون آسم و مشکلات رفتاري براي نوزاد وجود دارد.برای کاهش آمار سزارین باید تعرفه زایمان طبیعی و سزارین به صورت یکسان تعریف شود و سازمان های بیمه گر نسبت به عقد قرارداد با ماماها اقدام کنند.

دکتر مهتا(فاطمه) بصیر

 فوق تخصص نوزادان -دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

در جامعه امریکایی، میزان مرگ و میر نوزاد با حذف موارد ناهنجاری جنین ، در سزارین  ۰٫۱۷% و در زایمان طبیعی ۰٫۰۱% گزارش شده که نشان از اندکی بالاتر بودن آن در سزارین الکتیو دارد.

 

فواید زایمان طبیعی

به طور کلی زایمان طبیعی[3] یک فرآیند کاملا طبیعی است که نسبت به زایمان سزارین مزایای بیشتری دارد . این مزایا عبارتند از :

1-   خطرات زايمان و عوارض بيهوشي در اين زايمان وجود ندارد.

2-   درصد ابتلا به عفونت در مادر بسيار کمتر است.

3-   طول دوره بستري شدن و استراحت بسيار کمتر است و مادر مي‌تواند به زودي در کنار خانواده از فرزندش مراقبت کند.

4-   حجم خوني که مادر از دست مي‌دهد، بسيار کمتر از زايمان سزارين است.

5-   مادراني که زايمان طبيعي مي‌کنند، خيلي زودتر به تناسب اندام مي‌رسند.

فواید پزشکی

1-   پیشگیری از خطر مرگ :احتمالاً بزرگترین فایده‌ی زایمان طبیعی کاهش مرگ مادر است .زیرا جراحی سزارین مانند تمام جراحی‌ها دارای خطر مرگ ناشی از عوامل بیهوشی گزارش شده است که نسبت مرگ و میر پری ناتال زنان در سزارین 7 برابر زایمان نرمال است .

2-   پیشگیری از خطر عفونت : در واقع شایع‌ترین انواع عفونت پس از جراحی سزارین، عفونت رحم و عفونت محل زخم جراحی و عفونت مثانه است ولی در زایمان طبیعی عفونت رحم به ندرت دیده می شود .

3-   پیشگیری از دست دادن خون :به طور متوسط،‌ خونی که در زایمان طبیعی از دست می‌رود حدود 700-500 میلی‌لیتر است و در مقابل خونی که در سزارین انتخابی از دست می‌رود حدود 1000 میلی لیتر است.

4-   پیشگیری از آسیب دیدن دستگاه ادراری : در زایمان طبیعی احتمال آسیب دیدن به مثانه بسیار کم است .

5-   پیشگیری از آسیب دیدن روده : انسداد روده‌ ، عارضه جانبی شایع هر جراحی است که برای مجاری دستگاه گوارش مشکل ساز است زیرا در این وضعیت حرکت روده‌ها کند و و یا در موارد نادر متوقف شده و محتویات روده داخل آن باقی می‌ماند.

6-   پیشگیری از لخته شدن خون در پاها: ترومبوفلبیت حالتی است که در آن خون داخل سیاهرگ لخته می‌شود و معمول‌ترین محل تشکیل لخته‌، سیاهرگ های پا است . خطر ایجاد ترومبوفلبیت پس از جراحی سزارین ، ده برابر زایمان طبیعی است .

7-   پیشگیری از هیسترکتومی ( برداشتن رحم ) :سزارین قبلی در برخی موارد در حاملگی‌های بعدی با پلاسنتاپرویااکرتا همراه می‌شود . پلاسنتاپرویا ( جفت سرراهی ) حالتی است که در آن جفت در قسمت پایین رحم جایگزین می‌شود و مانع عبور نوزاد و زایمان طبیعی می‌شود . در پلانستااکرتا جفت به عمق دیواره‌های رحم نفوذ می‌کند و پس از تولد نوزاد نیز به خودی خود خارج نمی‌شود، بنابراین در برخی موارد مجبور به درآوردن رحم می شوند .

فواید روانی زایمان طبیعی

1-   احساس خوشایند از توانایی در زایمان طبیعی

2-   احساس مشارکت در زایمان و درک نحوه تولد نوزاد

3-   احساس تسلط و حاکم بودن بر اتفاقات حین زایمان

4-   احساس برقراری ارتباط فوری و پیوند احساسی با نوزاد پس از وضع حمل با نوزاد

5-   احساس رضایت از پذیرفتن مسؤولیت های مادرانه و مراقبت از نوزاد

فواید زایمان طبیعی برای نوزاد

اغلب زناني که زايمان طبيعي مي‌کنند بلافاصله پس از تولد نوزاد ، تغذيه با شير خود را آغاز مي‌کنند و شيردهي در زناني که سزارين مي‌شوند با تاخير آغاز مي گردد.

 خطرناک ترين عارضه جانبي جراحي سزارين براي نوزاد‌، نارسي است،‌ اصطلاح نارسي عموماً‌ براي شرح دادن وضعيت نوزادي به کار مي‌رود که به دليل انتخاب زمان نادرست زمان سزارين، نارس به دنيا آمده است .هنوز هم در اغلب بيمارستان­ها براي جراحي سزارين بيهوشي عمومي صورت مي‌گيرد و متأسفانه داروي به کار رفته براي بيهوشي مادر از طريق جفت به بدن نوزاد مي‌رسد . در اين صورت گاهي نوزاد لمس و فاقد واکنش‌هاي لازم به دنيا مي‌آيد .يکي ديگر از عوارضي که به نظر مي‌آيد بر اثر سزارين در نوزاد بروز کند فقدان ايجاد فشار بر روي دستگاه تنفسي است در اين حالت تخليه‌ي مايع از اعماق ريه نوزاد ،‌به طور کامل صورت نمي‌‌گيرد . به همين دليل بروز مشکلات تنفسي در نوزاداني که به روش سزارين به دنيا آمده اند در مقايسه با زايمان طبيعي بيشتر است .پس از زايمان طبيعي، مادران با انجام ورزش­هاي مناسب ، به مراتب سريع تر از زماني که سزارين مي­شوند، مي توانند تناسب اندام خود را بدست آورند.به طور متوسط مدت اقامت مادران سزارینی در بیمارستان 5/2 برابر مادرانی است که زایمان طبیعی داشته اند.بعضی از زنان دوست دارند در طول مدت زایمان  خود کاملاً هوشیار بوده و به طور کامل در جریان روند زایمان قرار گیرند.در مدت انجام عمل سزارین ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود ، در نتیجه تماس اولیه نوزاد با مادر و شروع شیردهی به نوزاد به تأخیر می­افتد .

 

دكتر نسرين چنگيزي- متخصص زنان و زايمان

 

ميزان سزارين در ايران بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت بالاترين ميزان در منطقه است و پس از آن كشور مصر قرار دارد. هر چند كه روند فزاينده سزارين مشكل اكثر كشورهاي توسعه يافته است اما ميزان سزارين در كشور ما با حدود 40 درصد باز هم از كشورهاي توسعه يافته بالاتر است!! آنچه مسلم است، عوارض سزارين از زايمان طبيعي بيشتر است. اين عوارض معمولاخونريزي پس از زايمان، عفونت، آسيب به اعضاي لگني و اختلالات انعقادي براي مادر است و براي نوزاد چنانچه قبل از شروع درد زايمان براي مادر باشد مي تواند عوارضي چون مشكلات تنفسي به علت نارس بودن سيستم تنفس نوزاد و نيز تنگي نفس گذرايي را به وجود آورد. البته بايد دانست در حين سزارين ممكن است بر مثانه و دستگاه ادراري مادر آسيب وارد شود كه اين مسئله در اين مادران محتمل تر است. نكته ديگر اين است كه مادراني كه سزارين مي شوند پروسه طولاني تري براي اينكه به حالت اوليه بازگردند، طي مي كنند و در حاملگي هاي بعدي فردي كه سزارين شده احتمال قرار گرفتن جفت در غير از جاي اصلي در رحم (جفت سر راهي) و يا چسبندگي هاي ناشي از رشد غير طبيعي در بافت رحم و در اعضا و ارگان هاي مجاور به وجود بيايد و عوارض شديدي را براي مادر به وجود بياورد و يا حتي باعث مرگ مادر بشود.

خانم دکتر ناهید رادنیا متخصص زنان و زايمان

 

انجام زایمان سزارین سبب افزایش مدت زمان بستری و افزایش طول دوره بهبود فرد شده و هزینه زیادی را متحمل می‌شود . ضمناً عوارضی همچون چسبندگی و درد‌های مزمن در آینده  و امکان  آسیب به  مثانه و روده در زایمان‌های به طریقه سزارین ممکن است افزایش یابد. نکته مهم اینکه به دلیل افزایش میزان خونریزی بدنبال سزارین کم خونی نیز شایع است.